Muzyka klasyczna i emocje: jak informacje o utworze wpływają na jego odbiór?
Niedawno opublikowane w Psychology of Music badania zwracają uwagę na wpływ prestiżu kompozytora na ocenę muzyki klasycznej. Pokazują także, że zainteresowanie muzyką można promować przy pomocy towarzyszących ekspresywnych materiałów tekstowych.
Jak odbieramy muzykę?
Słuchaniu muzyki klasycznej towarzyszy często czytanie informacji o utworach: w koncertach i operach dystrybuowane są programy, każda dobra klasyczna płyta CD jest zaopatrzona w książeczkę, a w radiu zazwyczaj pojawiają się omawiane utwory klasyczne. Badanie przeprowadzone w Instytucie Estetyki Empirycznej Maxa Plancka sprawdziło wpływ różnych informacji na ocenę muzyki przez słuchaczy.
Jak wyglądało badanie?
Naukowcy zadali dwa pytania: czy eksponowanie informacji na temat kompozytorów ma wpływ na ocenę utworów? I jak różne wstępne teksty stylistycznie wpływają na ocenę muzyki? Wszyscy uczestnicy wysłuchali w ramach badania Sinfonii Josefa Myslivečeka (1737-1781). Podczas gdy połowa uczestników otrzymała poprawne informacje o kompozytorze, druga połowa została poinformowana, że był to utwór Wolfganga Amadeusza Mozarta (1756-1791). Jedna grupa przeczytała tekst, który opisał ekspresyjne znaczenie symfonii w sposób żywy, raczej emocjonalny, podczas gdy tekst drugiej grupy opisał formalne cechy symfonii. Po wysłuchaniu wszyscy uczestnicy ocenili symfonię pod kątem tego, jak bardzo polubili utwór.
Żywe teksty mają pozytywny wpływ na ocenę – a prestiż nazwiska wpływa na młodych ludzi
Wyniki, które zostały niedawno opublikowane w czasopiśmie Psychology of Music, potwierdzają oczywiste założenie, że informacje wstępne mają trwały wpływ na odbiór słuchanej muzyki: „Jednak wbrew powszechnym założeniom, jest to mniejsza rola, niż się spodziewano „, wyjaśnia Michaela Kaufmann, muzykolog w Instytucie Estetyki Empirycznej Maxa Plancka i współautorka tego badania. Zespół badaczy, w którego skład wchodzili także Timo Fischinger i Wolff Schlotz z Instytutu Estetyki Muzycznej im. Maxa Plancka, zaobserwował wpływ wieku badanych na odbiór tzw. „prestiżu”. W przeciwieństwie do starszych uczestników, młodsi badani polubili utwór bardziej, gdy przypisywano go Mozartowi. Pod tym względem wynik ten potwierdza obserwacje z wcześniejszych badań. Dla starszych słuchaczy, którzy również wzięli udział w badaniu, przypisanie symfonii do Mozarta nie miało żadnego wpływu na to, jak im się podobał utwór. Widoczna odporność na „prestiż nazwiska” starszych uczestników – głównie doświadczonych melomanów – wskazuje, że stylistyczne doświadczenie w muzyce może chronić przed wpływem czynników zewnętrznych na ocenę muzyki.
Muzyka a potęga słów
Jednak na badanych w każdym wieku miał wpływ styl tekstu, który omawiał symfonię. Uczestnicy grupy, którzy czytali tekst ekspresywny i emocjonalny, polubili utwór bardziej niż ci, których tekst zawierał suche, analityczne informacje. „Z wcześniejszych badań wynika, że stopień emocjonalnej stymulacji słuchacza jest miarodajnym wskaźnikiem odbioru przyjemności doświadczania sztuki”, mówi Kaufmann. Żywy i pełen wyobraźni język w tekstach towarzyszących może zatem wspomagać odczuwanie intensywnej empatii i odczuwania muzyki ze strony słuchacza. Na przykład edukacja muzyczna ze świadomym projektem wprowadzającym objaśniające teksty towarzyszące, oferuje możliwość muzycznego inspirowania słuchaczy w każdym wieku.
