Jak kolory wpływają na nasze życie?

Jeśli chodzi o wpływ kolorów na emocje, to istnieje kilka podstawowych prawd w tej kwestii…

Jedna z nich mówi, że bez względu na kulturę jednym z najbardziej preferowanych kolorów przez wszystkich ludzi jest niebieski. Być może jest to spowodowane tym, że kolor ten jest związany z samymi pozytywnymi konotacjami – czystymi jeziorami, bezchmurnym niebem czy zachwycającymi szafirami.

Co jednak ważne „preferencje dla poszczególnych kolorów lub wiązanie ich z konkretnymi emocjami, nastrojami czy wartościami, jest w wysokim stopniu uzależnione przez kulturę oraz osobiste doświadczenia” wyjaśnia profesor Steve Palmer, w Uniwersytetu w Kalifornii, specjalista od kolorów oraz postrzegania wizualnego.

Każdy z nas ma swoje własne preferencje kolorystyczne. W jaki sposób jednak one powstają?

W odniesieniu do niektórych barw nasza preferencja może być wrodzona – zdefiniowana w minimalnej formie przez nasz kod genetyczny, lecz nie jako „twarde” powiązania. Z czasem jednak możemy zmieniać swoje preferencje, łącząc pozytywne lub negatywne odczucia z danym kolorem.

Podczas badań nad tym zjawiskiem prof. Palmer i jego koledzy stwierdzili, że prezentując różne barwy grupie dorosłych ludzi, najbardziej negatywne nastawienie wzbudzał zielonkawy brąz. Respondenci określili ten odcień jako „ohydną kupę”, ponieważ powiązali kolor z negatywnymi przedmiotami – odchodami oraz gnijącymi warzywami. Co jednak ciekawe małe dzieci wykazywały szczególne zainteresowanie właśnie tym odcieniem.

Jednak zupełnie innych wniosków dostarczyły wspólne badania studentów uniwersytetów Stanforda oraz Berkley, zrealizowane w 2011 roku. Studenci z Berkley wykazywali pozytywne konotacje względem kolorów swojej uczelni, a więc niebieskiego oraz złotego, podczas gdy jednocześnie mieli negatywne skojarzenia z kolorami białym i czerwonym – barwami rywalizującej uczelni. Analogicznie przedstawiała się sytuacja dla osób studiujących na Uniwersytecie Stanford.

„Wydaje nam się, że tego rodzaju konotacje nie mogą być wyłącznie kwestią wrodzonych upodobań” ocenia eksperyment Palmer. „Wydaje nam się, że ludzkie preferencje odnośnie kolorów są wysoce adaptacyjne i mogę zmieniać się nie tylko w przeciągu dni, co nawet godzin”.

Ludzie w swojej naturze mają tendencję do wytwarzania pozytywnych konotacji względem kolorów odnoszących się do przedmiotów, które wydają im się dobre. Przykładowo miłośnicy koloru czerwonego zapewne kojarzą go z dojrzałymi owocami lub ustami. To z kolei może wpływać na nasze nastroje i co więcej – podejmowane decyzje – który produkt kupić lub które jedzenie zamówić.

Naukowiec wykazał jednak, że preferencje szybko można zmienić, bądź wręcz manipulować nimi. Kiedy uczestnikom badania prezentowano odpychające obrazy, w kolorach, które wcześniej deklarowali jako ulubione, przykładowo kolor czerwony – zamiast pokazać mi wiśnie, serwowano zdjęcie krwawiącej gałki ocznej, spadała u nich preferencja tych barw.

Kolor czerwony jest z resztą jednym z tych, które mają dla nas najwięcej konotacji emocjonalnych. Jest to zarówno kolor krwi, jak i symbol romansu, namiętności, siły oraz zagrożenia. Nasze postrzeganie czerwonych przedmiotów jest tak silnie przesycone emocjami, że może wpływać to na nasz ogląd rzeczywistości.

Charles Spence profesor psychologii eksperymentalnej na Oxforrd University wykazał, że czerwony kolor związany jest również ze słodkim smakiem. Konotacja ta jest tak silna, że słony popcorn podawany w czerwonej misce wydaje się odbiorcom słodszy!

Mimo iż ten eksperyment mógłby uzyskać odmienny wynik w innym środowisku kulturowym, naukowcy obserwują na całym świecie różnice w percepcji oraz preferencji kolorów. Jak wynika z badań, jest ona zupełnie odmienna w przypadku Amerykanów oraz Chińczyków.

Wykazano to podczas badania, w którym respondentów poproszono o wynotowanie przedmiotów, symboli lub abstrakcyjnych obiektów związanych z konkretnym kolorem. Następnie zmierzono, w jakim stopniu respondenci odnosili się pozytywnie do wypisanych pojęć. Jak się okazało, dla Amerykanów sedno ich kolorystycznych preferencji stanowiły obiekty, podczas gdy symbole oraz abstrakcyjne pojęcia były bardziej istotne dla Chińczyków.

Wynik jasno wskazuje, że nie możemy oceniać preferencji kolorystycznej wyłącznie jako efektu wrodzonych dyspozycji. Każdy człowiek z normalną percepcją kolorów widzi je przecież tak samo. Mimo iż w marketingu wykorzystuje się wiedzę o kolorach, tak naprawdę niewiele badań na ten temat jest realizowanych w środowiskach naukowych.

Kolory niosą ze sobą pewne znaczenia, a specjaliści od marketingu starają się to wykorzystać, dopasowując kolor opakowania, wyposażenie sklepów i biur. Wiedza o barwach jest również istotna pod kątem projektowania wnętrz mieszkań.

„Myślę, że wszyscy ci ludzie wykorzystują kolory po prostu intuicyjnie, co nie jest złym rozwiązaniem” stwierdza Palmer. „Nie mniej jednak mogą istnieć również dodatkowe powody, dla których pewne barwy powodują, że stajemy się kreatywni, a inne nas uspokajają.

Sądzę, że badania nad preferencjami kolorystycznymi powinny być kontynuowane. Aby zrozumieć ludzkie zachowanie, musimy skupić się na zbadaniu ich motywacji do podejmowania konkretnych decyzji, a kolory determinują z pewnością część z nich, na pewno tych estetycznych wyborów”.

Zobacz: Tajemnica koloru różowego