Zdjęcia mózgu pokazują, jak wielki wpływ na rozwój dziecka ma rodzicielska czułość

Neurolodzy twierdzą, że za zróżnicowany wygląd mózgów tej dwójki dzieci, odpowiada jeden czynnik – to jak matka traktowała je w dzieciństwie.

Zdjęcia przedstawiają skan mózgu dwójki trzyletnich dzieci. Wyraźnie widać, że mózg po lewej stornie jest znacznie większy, ma mniej plamek oraz mniej ciemnych przestrzeni w porównaniu z drugim. Zdaniem neurologów różnice w rozmiarze wynikają z jednej głównej przyczyny – sposobu, w jaki dane dziecko było traktowane przez matkę. Dziecko ze skurczonym mózgiem było ofiarą poważnych zaniedbań oraz nadużyć.

Dziecięce mózgi rosną w miarę, jak dzieci wchodzą w interakcję z otoczeniem, ucząc się funkcjonować w środowisku. Gdy dziecko płacze, domagając się jedzenia lub opieki, wzmacnia ścieżki neuronowe, które pozwalają mu zrozumieć, jak zrealizować swoje potrzebny, zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Jednak dzieci, które na płacz zostają pozostawione same sobie lub wręcz spotykają się z agresją, pobierają inną lekcję.

Powiązania neuronowe, które są rozwijane i wzmacniane w warunkach negatywnych emocji, przygotowują dziecko do radzenia sobie w tym nieprzyjaznym środowisku, przez to ich umiejętność reakcji na sytuacje życzliwości i pielęgnowania może być osłabiona.

Według naukowców analizujących obydwa zdjęcia, przypadek po prawej stronie wykazuje niepokojący brak niektórych z najbardziej podstawowych obszarów, obecnych w drugim przypadku. Konsekwencje tych wczesnych zaburzeń będą widoczne w przyszłości – dziecko, którego mózg lepiej się rozwija, będzie inteligentniejsze, będzie wykazywać się większymi zdolnościami społecznymi oraz umiejętnością empatii.

Dla drugiego dziecka skutki mogą być niestety katastrofalne – ekstremalny brak stymulacji może prowadzić do mniejszej liczby szlaków neuronowych, koniecznych do nauki. Brak możliwości stworzenia relacji z opiekunem w okresie niemowlęcym może powodować, że niektóre z nich w dorosłym życiu będą mieć problem z tworzeniem kolejnych relacji. Badania pokazują również, że czas także gra istotną rolę – dzieci, które zostały adoptowane jako młode noworodki, wykazywały się później większym zdrowiem niż te, adoptowane dopiero, gdy zaczynały stawiać pierwsze kroki.

Dzieci, którym nie poświęcano należytej uwagi w dzieciństwie, będą częściej uzależniały się od narkotyków i mieszały się w przestępstwa, o wiele częściej będą bezrobotne i uzależnione od świadczeń państwowych.

Te dzieci będą również bardziej narażone na choroby psychiczne i zdrowotne. Niektórymi z długotrwałych efektów zaniedbania i nadużyć mogą być: zwiększone ryzyko depresji, powstawania lęku napadowego i zaburzeń post traumatycznych, zaburzeń dysocjacyjnych i pamięci.

Lekarze neurolodzy podkreślają, że jeśli w pierwszych dwóch latach życia zabraknie dziecku prawidłowej opieki, może mieć to zasadniczy wpływ na jego przyszły rozwój. Szczególnie zagrożone są te aspekty pracy mózgu odpowiedzialne za m.in. funkcje inteligencji.

Co najsmutniejsze w przypadku rażących zaniedbań i nadużyć, może nigdy nie dojść do ich prawidłowego rozwoju. Wygląda również na to, że im większa skala zaniedbań matki, tym większe szkody dla dziecka.

Najgorsze jest to, że zaniedbywane dzieci mają większą szansę na powielenie wzorca swoich rodziców – nie mając prawidłowo rozwiniętych funkcji mózgowych, będą zaniedbywać swoje własne dzieci w ten sam sposób. Badania wykazują jednak, że ten krąg można przerwać, jeśli odpowiednio szybko dojdzie do interwencji i pomocy rodzinie.

Studium przypadków zaniedbanych dzieci koreluje z wynikami ubiegłorocznych badań, które wykazały, że dzieci, które doświadczyły miłości i opieki od swoich matek we wczesny okresie życia, są mądrzejsze i mają lepsze zdolności uczenia się.

Doświadczenia wczesnego dzieciństwa tworzą ramy dla ujawniana się inteligencji, emocjonalności oraz osobowości dziecka. Jeśli te pierwsze doświadczenia są głównie negatywne, u dzieci mogą rozwijać się problemy emocjonalne oraz z nauką, które mogą utrzymywać się nawet przez całe życie. Szczególnie w przypadku, gdy zabranie odpowiedniej interwencji.

Badania psychiatryczne i neurologiczne dzieci w wieku szkolnym, przeprowadzone przez Washington University School of Medicine w St. Louis, wykazały, że te dzieci, które matki otaczały czułą opieką we wczesnym dzieciństwie, miały większy obszar tzw. hipokamp, który jest kluczowym obszarem w nauce, pamięci i reagowaniu na stres.

Badania były pierwszymi, które wykazały powiązanie między wielkością tych kluczowych struktur w mózgu a opieką pełnioną przez matkę. Kolejne wyniki tylko potwierdzają tę relację.