Czytając stajemy się lepsi

Nudzisz się? Weź do ręki książkę. Czytanie przynosi wiele korzyści, których jesteśmy zupełnie nieświadomi. Im więcej czytamy, tym stajemy się lepsi!

Zetknięcie z bohaterami fikcyjnych powieści pozwala nam nie tylko zabić czas, lecz ma również wiele korzyści dla naszego umysłu i emocji. Stykając się w lekturze z sytuacjami i bohaterami niedostępnymi w codzienności, uruchamiamy w sobie zdolność do krytycznego myślenia. Dzięki temu stajemy się bardziej świadomi i wrażliwi na potrzeby innych ludzi, ich kulturę i zwyczaje, również w realnym świecie. W efekcie stajemy się bardziej elastyczni w kontaktach z drugim człowiekiem.

Badaniem wpływu literatury na nasz rozwój psychoemocjonalny zajmował się między innymi psycholog Raymond Mar z Uniwersytetu York w Kanadzie, realizując badania w tym zakresie w 2006 i 2009 roku.

Zaangażowane czytanie, w przeciwieństwie do powierzchownego przyswajania treści internetowych, jest wartością, która powoli zaczyna zanikać w naszym społeczeństwie, a którą podobnie jak inne dobra kultury, powinniśmy chronić i pielęgnować.

Badania nad nauką kognitywną, psychologią i neurologią wykazują, że głębokie czytanie – powolne, zaangażowane, lektur bogatych w detale sensoryczne oraz złożoność emocjonalną i moralną – to doświadczenie odmienne od zwykłego dekodowania znaków. I chociaż pogłębione czytanie nie wymaga tradycyjnej książki, to jednak sprzyjają one tej praktyce. Przykładowo brak hiperłączy w książkach uwalnia czytelnika od konieczności podejmowania decyzji – czy powinienem kliknąć link, czy nie, pozwalając pozostać w pełni zanurzonym w narracje.

To zgłębienie w lekturę możliwe jest dzięki specyficznej strategii, jaką nasz mózg obiera, przy czytaniu detali, aluzji i metafor – obrazowania mentalnego. Wykorzystujemy w tym celu te same rejony mózgu, które aktywują się, widząc podobne sceny w realnym życiu. Emocjonalne i moralne dylematy, które są głównym materiałem literackim, stanowią również ćwiczenie dla mózgu, kreśląc w naszych głowach fikcyjnych bohaterów i zdarzenia. Badania sugerują, że zwiększa to nasze realne zdolności do odczuwania empatii.

Coraz więcej dowodów naukowych wskazuje także na to, że czytanie online jest mniej atrakcyjne i mniej satysfakcjonujące nawet dla współczesnych “cyfrowych tubylców”, którym Internet towarzyszy od dziecka.

Na podstawie badań opublikowany przez brytyjski National Literacy Trust wynika, że w grupie wiekowej pomiędzy 8 a 16 rokiem życia dzieci, które czytały wyłącznie treści z ekranu były trzy razy mniej chętne do czytania w ogóle. W stosunku do ich rówieśników, którzy korzystali również z literatury papierowej, o jedną trzecią rzadziej zgłaszali posiadanie ulubionej książki. Miłośnicy mediów elektronicznych dwa razy rzadziej znajdowali się też w grupie osób czytających ponad przeciętną liczbę książek (bez znaczenia czy w wersji papierowej, czy elektronicznej).

Aktywne czytanie jest ważne nie tylko, aby rozwijać naszą emocjonalność. Stanowi też istotny element w rozwoju umiejętności czytania w ogóle. W przeciwieństwie do języka mówionego, który w normalnych okolicznościach rozwinie się zgodnie z programem dyktowanym przez nasze geny, umiejętność czytania musi być starannie rozwijana przez każdego z nas. Zdolność ta wytwarza się bowiem z kooperacji różnych struktur w mózgu, które ewoluowały pierwotnie do innych celów. Mogą one więc lepiej lub gorzej sprawdzać się w procesie czytania ze zrozumieniem w zależności od tego, jak często i jak starannie będziemy tę umiejętność ćwiczyć.

Zaangażowany czytelnik, odporny na dystrakcję i wrażliwy na niuanse zawarte w tekście, wchodzi w stan, który psycholog Victor Nell nazywa hipnotycznym. Stwierdził on, że gdy czytelnik czerpie radość z lektury, tempo czytania spowalnia. Szybkie i płynne dekodowane słów połączone z powolnym, niespiesznym przyswajaniem treści, daje zaangażowanym czytelnikom czas na wzbogacenie lektury refleksją, analizą, wspomnieniami i opiniami, tworząc swego rodzaju intymną więź czytelnika z autorem.

Nie sposób również pominąć najbardziej oczywistych korzyści płynących z czytania, takich jak pogłębienie zdolności językowych i komunikacyjnych oraz wzbogacenie słownictwa. Czytanie to również sposób na przyswajanie wiedzy w aktywny, a więc najefektywniejszy sposób. Każda z tych korzyści pozwala lepiej funkcjonować w społecznie, dając nam większą pewność siebie, szerszą wiedzę oraz wzmacniając inteligencję emocjonalną.

 

Źródło: Time