Czy matematyka jest zależna od języka?
Nie ma nic bardziej uniwersalnego niż matematyka. Tymczasem ostatnie badania wykazały, że sposób w jaki podchodzimy do rozwiązania problemów matematycznych, zależy od języka, jakim się posługujemy.
O tym, że język, którym się posługujemy ma na nas duży wpływ, wiemy od dawna. Jest tak, jak pisał Ludwik Wittgenstein, że granicami naszego świata są granice języka. Nie tylko nasza komunikacja, ale sposób odbioru otaczającej nas fizycznej rzeczywistości w dużym stopniu zależy od tego, w jakim języku mówimy. Obserwację tą potwierdzają prowadzone od jakiegoś czasu kolejne badania. Tym razem jedne z nich udowodniły, że język wpływa także na sposób rozwiązywania zadań matematycznych.
Rozwiążcie to po niemiecku, a potem po francusku
Dr Amandine Van Rinsveld i profesor Christine Schiltz z uniwersytetu w Luksemburgu kierowały zespołem, który starał się odpowiedzieć na ważne pytanie: jak osoby wielojęzyczne radzą sobie z zadaniami arytmetycznym, które są wyrażone w poszczególnych językach. Do badań wykorzystano grupę Luksemburczyków, którzy ukończyli edukację w księstwie i kontynuowali naukę na jednej z frankofońskich uczelni w Belgii. Z racji miejsca urodzenia członkowie tej grupy znali perfekcyjnie przynajmniej dwa języki. Wystarczy wspomnieć, że w podstawówce uczyli się omawianej matematyki po niemiecku, a w gimnazjum po francusku.
Same badania miały raczej standardowy przebieg. W trakcie dwóch oddzielnych sytuacji testowych badani musieli rozwiązywać zadania matematyczne. Raz po niemiecku, a za drugim razem po francusku. Co się okazało? Oczywiście badani byli sobie w stanie poradzić z postawionymi przed nimi problemami równie dobrze w obu przypadkach. Jednak przy zadaniach rozwiązywanych po francusku zanotowano dłuższy czas ich realizacji i większą liczbę błędów.
Mózg w pracy
Poza tym w trakcie eksperymentu badani zostali podłączeni do funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI), czyli obecnie już podstawowego urządzenia do mierzenia aktywności mózgu. Przeglądając wyniki rezonansu, który sprawdzał zmiany w przepływie tlenu i utlenienia poszczególnych obszarów mózgu badanych podczas rozwiązywania zadań, okazało, że na poziomie biologicznym w obu przypadkach również są obserwowalne różnice.
W zależności od języka, którym się posługiwano, aktywował się nieco inny obszar mózgu. Jeśli chodzi o język niemiecki, to był to niewielki region mowy umiejscowiony w lewym płacie skroniowym, a język francuski w zetknięciu z matematyką uruchamiał obszary związane z przetwarzaniem informacji wzrokowych. Zupełnie jakby do rozwiązania prowadził poprzez jakąś formę wizualizacji. Wyniki te są najlepszym dowodem na to, że wpływ języka na myślenie o problemach matematycznych jest rzeczywisty i podstawowy.
Naukowcy wykluczyli możliwość, że uczestnicy tłumaczyli sobie w głowie rozwiązywane zadania z francuskiego na niemiecki. Badania są kolejnym elementem układanki, która pokazuje, jak ogromne znaczenie dla naszego myślenia ma język, którym się posługujemy.
