Naukowcy potwierdzają – psy mają samoświadomość

Naukowcy w końcu potwierdzili to, co każdy właściciel czworonoga wie już od dawna – psy mają samoświadomość.

Tradycyjnie samoświadomość zwierząt jest sprawdzana przez tzw. test lustra – jeśli zwierzę wykorzystuje lustrzane odbicie, do obserwacji czerwonych wskaźników, umieszczonych na ciele zwierzęca, bez jego wiedzy (np. podczas narkozy). Jeśli zwierzę posiłkuje się odbiciem do obserwacji znaku, można przypuszczać, że jest świadome samego siebie.

Duże małpy, delfiny, orki, makaki rezus, sroki, niektóre mrówki i jeden słoń – wszystkie przeszły test rozpoznawania siebie pozytywnie. Teraz do tego grona może dołączyć również pies.

„Psy są o wiele mniej wrażliwe na bodźce wizualne w stosunku do tego jak np. ludzie oraz małpy. Możliwe więc, że niepowodzenie w teście tych oraz innych zwierząt wynika głównie z modalności sensorycznej (czyli podstawowej reprezentacji zmysłowej danego zwierzęcia), wybranej przez badaczy do przeprowadzenia testu” komentuje biolog Roberto Cazzolla Gatti z Tomsk State University w Rosji.

Psy zwykle nie okazują zainteresowania patrząc na swoje odbijecie w lustrze, na ogół będą jednak wąchać lub zostawiać swoje znaki zapachowe w okolicy lustra. Psy jak i wilki wykazują wysoki poziom złożoności poznawczej, jednak oba gatunki oblały lustrzany tekst samoświadomości. Dlatego Roberto Cazzolla Gatti postawił zbadać ich samoświadomość, próbując nowego podejścia – węchowego testu.

Podobna próba, określenia świadomości psów za pomocą zapachu, została przeprowadzona przez eksperta od behawioryzmu zwierząt Marca Bekoffa, za pomocą tzw. testu żółtego śniegu. Mężczyzna dokonywał pomiaru, licząc ile czasu zajmie psu zidentyfikowanie swojej własnej uryny w porównaniu z zapachami innych zwierząt. Jak szybko okazało się, jego pupil Jethro poświęcał dużo mniej uwag na zidentyfikowanie swoich własnych śladów, niż innych osobników, co badacz zinterpretował, jako dowód na poczucie jaźni u psa. Nie mniej jednak jego badania dostarczyły wyłącznie wyników o charakterze obserwacji.

W najnowszym eksperymencie rosyjski naukowiec zbierał próbki uryny od czterech bezpańskich psów, które były eksponowane na zapachy cztery razy w roku – na początku każdego sezonu.

„Umieściłem na płocie próbki moczu każdego z psów, dodałem również jedną „ślepą” próbkę, wypełnioną jedynie zapachem waty” opowiada Gatti. „Każdy z psów był osobno wystawiany na kontakt z zapachami, spacerując swobodnie przez 5 minut po klatce. Czas poświęcony na zbadanie każdej próbki prze psa był rejestrowany”.

Podobnie jak w przypadku Jethro, każdy pies poświęcał więcej czasu, na wąchanie próbek należących do innych psów niż do swojego moczu, potwierdzając tym samym założenie, że psy mają świadomość swojego własnego zapachu. Co ciekawe zauważono korelację, pomiędzy wiekiem zwierzęcia , a czasem spędzonym na analizie własnego zapachu – wraz z wiekiem występuje wzrost samoświadomości, podobne jak u ludzi.

Jak widać nie tylko lustro może być wykorzystywane do analizy samoświadomości u zwierząt. Kolejnym krokiem może być opracowane testów na percepcję słuchową. Być może wszystkie zwierzęta są samoświadome, a jedynie my nieodpowiednio badaliśmy je do tej pory.