Jak wygrać w „papier – nożyce – kamień”?

Naukowcy, na podstawie badań nad strategiami stosowanymi przez osoby grające w „papier nożyce i kamień”, opracowali zestaw porad jak wygrać. Oczywiście będą one skuteczne jeśli twój przeciwnik nie przeczyta tego artykułu.

„Papier, nożyce i kamień” niegdyś stanowiło wyłącznie zabawę dla dzieci, obecnie jednak istnieje profesjonalna liga grająca na pieniądze, a nawet światowe mistrzostwa! W międzyczasie odkryto również, że samce jaszczurek też uprawiają podobne rozgrywki. Jeśli każdy uczestnik grałby bez stosowania jakichkolwiek strategii wynik byłyby faktycznie efektem przypadku. Zostawiając wygraną w rękach losu gra, która daje tylko 3 możliwości wyboru nie wydaje się być jednak zbyt atrakcyjna. Ludzie są bardziej skomplikowanymi istotami i grając w tak prostą grę szybko wypracowali mechanizmy i strategie pozwalające na zdobycie przewagi nad przeciwnikiem.

W sieci można znaleźć już strony z poradami, jak złamać podstawowe strategie obierane przez graczy, trudno jednak ocenić ich wiarygodność w porównaniu do strategii opartych po prostu na logice. Nie mniej jednak nauka też ma coś do zaoferowania w tym temacie.
Ciekawych wniosków odnośnie grania dostarczają wyniki badań przedstawione niedawno na łamach czasopisma naukowego Physics and Society. Badanie przeprowadzone zostało na 300 ochotnikach, którym oferowano dodatkowe pieniądze za wygraną, co miało odpowiednio zmotywować graczy. Uczestnicy byli filmowani podczas kolejnych rund, zmieniając po kolei przeciwników.

Zaobserwowano, że gracze trochę częściej używali danego wyboru jeśli udało im się przy jego pomocy wygrać, a rzadziej stosowali to, z czym zdarzyło im się przegrać. W tej sytuacji najlepszym wyborem byłoby więc stosowanie się do następującej strategii: po przegranej – w kolejnej rundzie wybrać opcję, która w poprzedzającym starciu pokonałaby zwycięzcę. Czyli jeśli przeciwnik wystawił nożyczki, a my papier, to w kolejnej rundzie powinniśmy wybrać kamień (licząc na to, że wygrywający powtórzy zwycięski wybór czyli nożyczki). Natomiast po wygraniu osoba, która przegrała zapewne zmieni wybraną opcję – doradza się więc by wybrać coś odpowiedniego na dwie pozostałe – w stosunku do poprzedniego wyboru przeciwnika – opcje (a więc jeśli ktoś przegrał nożyczkami postara się zmienić swój wybór w kolejnej rundzie na kamień albo papier, dlatego najrozsądniej będzie wybrać papier).

Z psychologicznego punktu widzenia ta strategia może wydawać się zaskakująca – przynajmniej dla nowych graczy. Jesteśmy bowiem bardziej skłonni do kontynuowania wygrywającej strategii i zmiany tej, która nie działa, nawet jeśli z racjonalnego puntu widzenia zdajemy sobie sprawę, że w kolejnym podejściu zachowanie przeciwnika może się przecież zmienić. Zdobywca nagrody Nobla z dziedziny ekonomii Paul Krugman zauważył, że ta sama tendencja napędza powstawanie bańki spekulacyjnej na rynku papierów wartościowych. Takie zachowanie może mieć korzenie w strategiach obieranych przez naszych paleolitycznych przodków, dla których była ona skuteczną metoda przetrwania.

Niemniej jednak niektórzy mogą przewidywać, że obraliśmy taką właśnie strategię i po prostu dostosowywać swoją grę do niej. Inni mogą obserwować, świadomie lub nie, sposób grania przeciwnika i odpowiednio reagować. Badacze stwierdzili podczas eksperymentu, że takie sytuacje zdarzały się jednak rzadko i nie przeważały liczby osób, które po prostu dostosowywały swoją grę na bieżąco do zachowania przeciwnika.

Jednak pomimo tego, że naukowcy twierdzą, że opracowali zestaw strategii umożliwiających zdobycie przewagi w grze, zachowania wybranych do eksperymentu studentów mogą być zdeterminowane chociażby kulturowo (badanie zostało przeprowadzone w Chinach). Ponadto doświadczeni gracze mogą zachowywać się w zupełnie inny sposób niż osoby zachęcone do grania drobną kwotą pieniędzy. Nie pozostaje nam więc chyba nic innego niż próbować.