Orangutan u doktora, czyli małpy korzystające ze środków przeciwbólowych

Czy tylko człowiek korzysta z leków przeciwbólowych? Chociaż twierdząca odpowiedź na to pytanie nasuwa się praktycznie sama, to najnowsze obserwacje orangutanów wskazują, że one również walczą z bólem za pomocą roślinnych specyfików.

Współczesne badania prymatologiczne coraz częściej pokazują, że różnice występujące między nami a pozostałymi naczelnymi nie są wcale tak radykalne i przyjmują raczej charakter ilościowy, a nie jakościowy. W ten sposób stanowią też dobrą pożywkę dla psychologii ewolucyjnej, która stara się wskazać na adaptacyjny charakter wykształcenia się konkretnych ludzkich zachowań. Chociaż wyciąganie wniosków na podstawie obserwacji naczelnych nie jest proste i wiąże się z wieloma problemami, to raz po raz można natrafić na badania wskazujące na przykład na posługiwanie się przez dany gatunek narzędziami. Najnowsze odkrycia przynoszą wyniki świadczące o tym, że orangutany używają pewnych naturalnych medykamentów.

Lekarstwo dla orangutanów

Medycyna wydaje się jedną z tych obszarów działalności, które są ściśle zarezerwowane dla człowieka. Rzecz jasna na znanym nam poziomie korzystania z opieki lekarskiej, antybiotyków, szpitali i operacji jest to z pewnością prawda, ale jak się okazuje pewne gatunki zwierząt także korzystają z leczniczych właściwości roślin. Dostosowywanie pod tym kątem składników swojej diety jest zjawiskiem powszechnym i występującym już u niektórych owadów, ale orangutany poszły w tej kwestii jeszcze dalej.

Trwające ponad dwadzieścia tysięcy godzin obserwacje prowadzone przez zespół kierowany przez Helen Morogh-Bernard wskazały na dość specyficzne wykorzystywanie pewnej rośliny przez dziesięcioosobową grupę orangutanów. Ta roślina to Dracaena cantyleyi, która co ciekawe nie stanowi stałego składnika diety małp, ale była przez nie okazjonalnie przeżuwana i wcierana w futro na ramionach i nogach. W ten sposób po raz pierwszy zaobserwowano użycie analgetyków, czyli po prostu leków przeciwbólowych, przez innych gatunek.

Lekarstwo dla nielicznych

Co ciekawe okazało się również, że jest to ta sama roślina, którą wykorzystują lokalnie mieszkający ludzie – stosują jej ekstrakt w celu zwalczania różnego rodzaju bólów i zapaleń. Jacobus de Roode z Emory Unoiversity zwraca uwagę, że wszystko wskazuje na to, iż w tym samym celu wykorzystuje ją również dana grupa orangutanów. Tego typu obserwacja może okazać się pomocna w badaniu roślin i ich chemicznych składników, które mogą być godne uwagi również dla człowieka.

Mowa tu o konkretnej grupie mieszkającej na Borneo, ponieważ możliwość wykorzystywania tego typu specyfików wydaje się znana tylko orangutanom mieszkającym w południowo-centralnej części wyspy. Jest to zatem odkrycie ciekawe także pod kątem pytania o pewnego rodzaju „różnice kulturowe” obecne między grupami tego samego gatunku naczelnych.