Czy rzeczywiście kobiety to gorsi kierowcy?

Utarł się stereotyp, wedle którego kobiety gorzej niż mężczyźni prowadzą samochód. Większość pań oczywiście się z tym nie zgadza, również statystyki pokazują, że kobiety nie powodują aż tylu wypadków, co mężczyźni. Malkontenci zwracają uwagę, że być może mniej kobiet prowadzi samochód… A co na ten temat mówi nauka?

Co jest najważniejsze w prowadzeniu samochodu?

Według wielu naukowców istotną rolę w sprawnym kierowaniu pojazdami mechanicznym pełnią funkcje wzrokowo-przestrzenne. Wielu neuropsychologów zwraca uwagę na istniejące zróżnicowanie tychże funkcji, jeśli chodzi o płeć człowieka. Ponieważ budowa mózgu mężczyzn i kobiet z reguły nieco się różni, możemy mówić tu o wzorcu „męskim” i „żeńskim”.

Wzorzec „męski” to wysokie zdolności matematyczne, umiejętność rozwiązywania abstrakcyjnych problemów, zdolności wzrokowo-przestrzenne, dobra rotacja figur, myślenie przestrzenne, posługiwanie się mapą, ale i większa agresja oraz wyraźniej zaznaczona lateralizacja (oddzielenie) między funkcjami werbalnymi i niewerbalnymi.

Wzorzec „kobiecy” to z kolei dobra koordynacja motoryczna, precyzja manualna, poprawne obliczenia matematyczne, zapamiętywanie szczegółów, globalna ocena sytuacji, ocena prawdopodobieństwa przedmiotów oraz bardzo wysoko rozwinięte funkcje werbalne. Zakłada również mniejszą lateralizację (czyli mniej wyraźne oddzielenie) funkcji werbalnych od niewerbalnych. Według naukowców, różnice te powinny wyraźnie zaznaczać się przede wszystkim w testach wzrokowo-przestrzennych i tak jest w istocie: mężczyźni osiągają w nich z reguły wyższe wyniki.

Czy zatem mężczyźni lepiej prowadzą samochód?

Niekoniecznie. Naukowcy bowiem zwracają uwagę na jedną konkretną kwestię: wzorzec „męski” lub „kobiecy” niekoniecznie pokrywa się bowiem z tym, co mamy w spodniach… Istotna jest tu nie tyle płeć biologiczna, co psychiczna. Kolejną kwestią jest to, w jaki sposób sprawdzane są funkcje wzrokowo-przestrzenne w praktyce. Przeważnie odbywa się to w laboratorium, przy pomocy konkretnych baterii testów. Tymczasem prowadzenie samochodu w praktyce oznacza poruszanie się w złożonej przestrzeni; tu zaś kobiety są uprzywilejowane, gdyż lepiej integrują szczegóły w perspektywę globalną. Badacze mają również wątpliwości co do tego, czy rzeczywiście powszechnie przyjęty pogląd, że zdolności wzrokowo-przestrzenne przekładają się na jazdę samochodem, jest prawdziwy. Jak do tej pory, nie udało się bowiem znaleźć konkretnych połączeń, być może, nie mamy też narzędzi, by sprawnie to ocenić.

Czy liczą się tylko funkcje poznawcze?

Jakby tego było mało, psychologowie transportu zwracają naszą uwagę na jeszcze jedną rzecz. Otóż mniejsza lateralizacja mózgu kobiet sprzyja lepszej koncentracji oraz wyższej podzielności uwagi. A uwaga i koncentracja to dwie cechy, które są w prowadzeniu samochodu równie istotne, jak zdolności wzrokowo-przestrzenne. Do tego dochodzą jeszcze cechy osobowości, które według wieku naukowców są znacznie bardziej istotne niż poznawcze – a są one nieco mniej zdeterminowane płcią, w dużej mierze zależą również od wychowania. Stąd ogólne przekonanie o tym, że kobiety z definicji gorzej prowadzą pojazdy mechaniczne, nie pokrywa się z rzeczywistością. Powszechne opinie, formułowane na podstawie jednego rodzaju badań, które sprawdzają tylko część potrzebnych umiejętności, są bowiem nietrafne i nie pozwalają na wyciągnięcie jednoznacznych wniosków.

 

Na podstawie:

Bednarek H. Zróżnicowanie funkcji wzrokowo-przestrzennych u kierowców ze względu na płeć. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica, 2004. Nr 8:147-156.

Odachowska E., Ścigała D. Kobieta i mężczyzna za kierownicą. Psychologiczne aspekty różnic płciowych w zachowaniu na drodze. Transport Samochodowy, 2014. Nr 2:45-71.