Potomkowie Achillesa – o związkach genetycznych

 

Homer, Platon, Sofokles i wielu innych. Trudno sobie wyobrazić dzisiejszą cywilizację europejską bez wkładu, jaki wniosła w nią antyczna kultura grecka. Naukowcy zastanawiają się, na ile współcześni Grecy są jeszcze związani genetycznie z jej twórcami.

 

Początki dziejów antycznej Grecji koncentrują się przede wszystkim wokół dwóch głównych ośrodków, czyli wyspy Krety, ze stolicą w Knossos, oraz miasta Myken. Wyspiarska kultura minojska (nazwa pochodzi od mitycznego władcy Minosa) znana z pięknych pałaców, kolorowych fresków i skomplikowanego pisma linearnego A, swoje lata świetności miała w II tysiącleciu p.n.e. Jednak około roku 1450 p.n.e. została podbita przez Mykeńczyków. To właśnie ich można utożsamiać z mitycznymi Achajami, zdobywcami Troi. Kilka lat temu naukowcy udowodnili, że wbrew poprzednim teoriom, kultura minojska nie miała swoich korzeni w Egipcie, a w Europie. Dziś wiemy już nawet, że w rzeczywistości Minojczycy i Mykeńczycy byli ze sobą blisko spokrewnieni.

Wielka grecka rodzina

To ważna informacja, że współcześni Grecy również mają genetycznie wiele wspólnego z dawnymi mieszkańcami Myken, a w ich DNA znajdują się jedynie niewielkie ślady późniejszych migracji. Zasadne jest jednak pytanie o to, w jaki sposób można znaleźć dowody na tego typu teorie?

Odpowiedź tkwi w zębach. Jak można przeczytać na łamach magazynu Science, do badań greckiego rodowodu wykorzystano DNA pochodzące z dziewiętnastu zębów. Dziesięć z nich datowano na lata od 2900 do 1700 p.n.e. i przypisywano osobom z kręgu cywilizacji minojskiej. Pięć należało do Mykeńczyków, a pięć do przedstawicieli innych ludów z epoki brązu. Co pokazały wyniki? Przedstawiciele obu opisanych grup byli do siebie bardzo podobni genetycznie i mogą uchodzić za przodków współczesnych mieszkańców Grecji.

 

 

Genetyczna układanka

Główny komponent tego pochodzenia sytuuje się właśnie w epoce brązu, w okresie po migracjach na te tereny farmerów z Anatolii (obszar dzisiejszej Turcji). To właśnie ich geny stanowią trzy czwarte wspólnego materiału Mykeńczyków i Minojczyków. Między tymi dwoma grupami są też oczywiście pewne różnice. Przykładowo u Mykeńczyków 16% genów pochodzi prawdopodobnie od przodków ze wschodniej Europy lub Syberii, co wskazuje na konieczność wystąpienia w historii napływu migracyjnego z tamtych terenów, który ominął Kretę.

Oczywiście odkrycie to dla Greków nie zmienia niczego poza tym, że mogą jeszcze silniej czuć się spadkobiercami wielkiej tradycji swojego regionu, nie tylko przez zamieszkanie, ale i przez geny.  Jednak niezależnie od tego warto pamiętać, że te najnowsze wieści pozwalają odczytać nam kolejny, ważny rozdział w genetycznej historii człowieka. Colin Renfrew z uniwersytetu w Cambridge liczy, że kolejnym krokiem będzie poznanie DNA tajemniczych Hetytów, którzy trafili na tereny Anatolii ponad 4000 lat temu.