Handel dla uczciwych, czyli o inteligencji kruków

 

Kruki to inteligentne zwierzęta, które rozwiązują proste problemy, używają narzędzi i posiadają podstawową teorię umysłu. Potrafią też zapamiętywać twarze i unikać oszustów.

Mówi się, że to słonie nie zapominają, a właściciele psów dodają, że te również pamiętają osoby, które zrobiły im coś złego. Badania przeprowadzone na wiedeńskim uniwersytecie wskazują, że do listy pamiętliwych zwierząt unikających oszustów, można dopisać także kruki.

„Już Cię gdzieś widziałem…”

Nie od dziś wiadomo, że powiedzenie „ptasi móżdżek” nie pasuje do krukowatych. Ptaki z tej rodziny potrafią rozwiązywać niektóre zagadki lepiej od cztero- do sześcioletnich dzieci i posługiwać się prostymi narzędziami takimi jak patyk, żeby dostać się do pożywienia. Niektóre badania potwierdzają też, że kruk posiada podstawową teorię umysłu, czyli zdolność do przypisywania innym stanów mentalnych, która umożliwia mu rozumienie i przewidywanie ich zachowań. Kruk, któremu podczas wkładania jedzenia do klatki puszczano nagranie dźwięków wydawane przez innego ptaka, chował smakołyk w ten sposób, aby nie dało się tego dostrzec z perspektywy, z której dochodził dźwięk.

 

 

Najnowsze eksperymenty pokazują także, że ptaki te potrafią rozpoznawać twarze i zapamiętywać osoby, które w jakiś sposób wcześniej je oszukały. To, że nie robi się interesów z oszustami, jest dla każdego oczywiste. Zwłaszcza jeśli oszustwo dotyczy tak cennej rzeczy, jak kawałek sera. W badaniach, przeprowadzonych przez naukowców z Uniwersytetu w Wiedniu, grupę kruków nauczono prostego rodzaju handlu, w którym za oddanie skórki chleba otrzymywały właśnie ser. Jednak część eksperymentatorów nie była uczciwa i zabierała zarówno chleb, jak i ser, zostawiając ptaka z niczym. Jak się później okazało, tych nieuczciwych handlarzy zwierzęta omijały w badaniach powtarzanych nawet po miesiącu. Co ciekawe ptaki, które tylko obserwowały nieuczciwą wymianę, zdawały się jej później nie pamiętać. Można by powiedzieć, że nie uczyły się na cudzych błędach.

 

 

Kooperacja to podstawa

Rozpoznawać twarze potrafią różne zwierzęta i to nie tylko ssaki, ale też ptaki, a nawet pszczoły. Badania wykazały, że w przypadku kruków można mówić też o wiązaniu ich z pozytywną lub negatywną emocją, podziałem na uczciwych i nieuczciwych osobników. Wreszcie, zdolność ta idzie w parze z rozwiniętą pamięcią związaną z szeregiem mechanizmów kognitywnych, która pozwala przechować informację o nieuczciwości przynajmniej przez miesiąc.

Zdolność do identyfikowania i karania nieuczciwych jednostek to z oczywistych względów ewolucyjnie przydatna umiejętność i podstawa kooperacji, życia w grupie. Badacze tacy jak chociażby słynny prymatolog Frans de Waal, wskazują, że kooperacja jest korzystna, więc proste formy moralności są wspólne dla różnych organizmów. Zatem coraz większa wiedza o zwierzętach pomaga nam także w lepszym zrozumieniu mechanizmów kierujących człowiekiem. W końcu nikt nie lubi handlować z oszustami. Sprawdza się tutaj słynna strategia z teorii gier, czyli wet za wet, skądinąd znana ze starego powiedzenia jak Kuba Bogu tak Bóg…