Reprezentacja Polski – historia porażek i sukcesów polskiej piłki nożnej

Artykuł Sponsorowany 6 lat temu

Reprezentacja Polski – historia porażek i sukcesów polskiej piłki nożnej

Za funkcjonowanie reprezentacji Polski w piłce nożnej odpowiada Polski Związek Piłki Nożnej. Zawodnicy powołani do kadry muszą mieć polskie obywatelstwo. Drużyna po raz pierwszy w barwach narodowych rozegrała mecz międzynarodowy przeciwko Węgrom w 1921 roku.

Jedynym stadionem, który otrzymał od PZPN-u miano narodowego jest Stadion Śląski w Chorzowie. Natomiast wszystkie mecze, w których polska drużyna występuje w roli gospodarza, odbywają się na Stadionie Narodowym w Warszawie.

Do końca lipca selekcjonerem biało-czerwonych pozostaje Adam Nawałka, od 1 sierpnia br. jego obowiązki przejmie Jerzy Brzęczek.

Reprezentacja Polski brała udział w ośmiu z dwudziestu jeden turniejów finałowych MŚ i trzech z piętnastu ME. Najlepsze wyniki na Mistrzostwach Świata uzyskali w 1974 i 1982 roku, gdzie dwukrotnie zajęli trzecie miejsce. W przypadku Mistrzostw Europy, najdalej reprezentacja Polski zaszła w 2016 roku, kiedy to odpadła z dalszych rozgrywek dopiero w ćwierćfinale.

Potocznie reprezentacja Polski określana jest również mianem kadry. Nie jest to rażący błąd, jednak warto uściślić – kadrę powołuje selekcjoner, jest ona, w następnym etapie, bazą do stworzenia reprezentacji.

Początki reprezentacji Polski

Pomysł utworzenia reprezentacji Polski pojawił się w 1919 roku z inicjatywy zgromadzenia Polskiego Związku Piłki Nożnej. Wówczas głównym celem stał się start zawodników w turnieju piłkarskim igrzysk olimpijskich w Antwerpii. Na drodze stanęła jednak wojna polsko-bolszewicka. Do debiutu doszło dopiero w grudniu 1921 roku podczas towarzyskiego meczu z Węgrami, który zakończył się dla naszej drużyny porażką.

Na pierwsze zwycięstwo reprezentacja Polski musiała poczekać jeszcze pół roku do meczu ze Szwecją, który odbył się w Sztokholmie. Wówczas nasza drużyna zwyciężyła 2:1.

W 1923 roku PZPN został członkiem FIFA w czasie trwania kongresu tej organizacji w Genewie. Rok później nasza drużyna zadebiutowała na Letnich Igrzyskach Olimpijskich. Wówczas nasi zawodnicy przegrali z Węgrami 0:5.

Na pierwsze eliminacje do mistrzostw świata, przyszło czekać Polakom do 1933 roku. Rozegrali wówczas mecz z Czechosłowacją, która wygrała 2:1. Do meczu rewanżowego nie doszło – reprezentacja Polski nie uzyskała zgody na wyjazd do Pragi.

Polacy w 1936 roku zdobyli 4. miejsce w Berlinie podczas turnieju olimpijskiego. Selekcjonerem był wówczas Józef Kałuża. Dzięki niemu drużyna Polaków zaczęła osiągać pierwsze sukcesy. Przez długi czas żaden z jego następców nie był w stanie osiągnąć z kadrą, tyle co on.

W 1938 roku biało-czerwoni wyeliminowali Jugosławię z udziału z Mistrzostwach Świata. W finałach reprezentacja Polski przegrała, po dogrywce, z Brazylią 5:6 w 1/8 finału.

Przed wojną najlepszym zawodnikiem drużyny biało-czerwonych był Ernest Wilimowski. Udało mu się zdobyć cztery gole w jednym meczu mundialowym, co stanowiło rekord MŚ aż do 1994 roku.

Niemałym sukcesem było również pokonanie Węgrów, ówczesnych wicemistrzów świata w 1939 roku wynikiem 4:2.

Okres II wojny światowej zmusił piłkarzy do przerwy w rozgrywaniu meczy. Pierwsze powojenne spotkanie reprezentacja Polski odbyła dopiero w 1947 roku w Oslo, gdzie przegrała z Norwegią 1:3. Rok później biało-czerwoni zwyciężyli z Czechosłowacją 3:1, co było nie lada wyczynem, ponieważ w tamtym okresie była jedną z najlepszych drużyn Europy. Niedługo po tym spotkaniu, reprezentacja Polski przegrała z Danią aż 0:8, co uważane jest za najbardziej spektakularną porażkę w dziejach polskiej piłki nożnej.

Cztery lata później, po wygranej z amatorską drużyną Francuzów, reprezentacja Polski przegrała w 1/8 finału igrzysk olimpijskich w Finlandii z Danią 0:2. Biało-czerwoni zgłosili chęć wzięcia udziału w Mistrzostwach Świata w 1954 roku, jednak po wylosowaniu Węgier, czyli jednej z najmocniejszych wówczas drużyn, Polacy zrezygnowali z rozgrywek.

W 1955 roku w Wiedniu, PZPN przystąpił do Europejskiej Unii Piłkarskiej.

Trzy lata później reprezentacja Polski pod przewodnictwem Henryka Reymana, walczyła o awans do finału Mistrzostw Świata ze Związkiem Radzieckim. Po porażce w Moskwie, rewanżowej wygranej w Chorzowie i przegranym meczu w Lipsku, biało-czerwoni nie zakwalifikowali się do MŚ.

Kondycja reprezentacji Polski w latach 60-tych

Podczas kwalifikacji do Pucharu Narodów Europy 1960, reprezentacja Polski przegrała z Hiszpanią. Natomiast powodzeniem zakończyły się rozgrywki kwalifikacyjne do Igrzysk Olimpijskich w 1960 roku. Szczęście nie trwało długo – tradycji musiało stać się zadość – drużyna Polaków nie wyszła z grupy.

Kolejne lata również były pasmem porażek – oprócz wygranego w Szczecinie w 1963 roku, meczu z Norwegią, kiedy to Polacy zwyciężyli 9:0 (co swoją drogą było naszym rekordem przez kolejne 45 lat), mało które rozgrywki kończyły się dla biało-czerwonych wygraną.

Najlepiej odzwierciedli to podsumowanie kondycji reprezentacji Polski w latach 60-tych:

1960 rok

a) wygrane mecze:
Polska – Wspólna Reprezentacja Niemiec 3:1;
Polska – Szkocja 3:2;
Polska – Bułgaria 4:0;
Polska – Tunezja 6:1;

b) rewanże:
Polska – Francja 2:2;

c) przegrane mecze:
ZSRR – Polska 7:1;
Dania – Polska 2:1;
Argentyna – Polska 2:0;
Węgry – Polska 4:1;

1961 rok

a) wygrane mecze:
Polska – ZSRR 1:0;
Polska – NRD 3:1;
Polska – Dania 5:0

b) rewanże:
Polska – Jugosławia 1:1;

c) przegrane mecze:
Jugosławia – Polska 2:1;
RFN – Polska 2:0;

1962 rok

a) wygrane mecze:
Polska – Francja 3:1;
Polska – Maroko 3:1;
Polska – Belgia 2:0;

b) rewanże:
Polska – Maroko 1:1;

c) przegrane mecze:
Węgry – Polska 2:0;
Bułgaria – Polska 2:1;
Irlandia Północna – Polska (październik) 2:0;
Czechosłowacja – Polska 2:1;
Irlandia Północna – Polska (listopad) 2:0;

1963 rok

a) wygrane mecze:
Polska – Norwegia 5:2;
Polska – Grecja 4:0;
Polska – Norwegia 9:0;

b) rewanże:
Polska – Rumunia 1:1;
Polska – Turcja 0:0;

c) przegrane mecze:
Grecja – Polska 3:1;

1964 rok

a) wygrane mecze:
Polska – Irlandia (maj) 3:1;
Polska – Czechosłowacja 2:1;
Polska – Turcja 3:2;

b) rewanże:
Polska – Szwecja 3:3;

c) przegrane mecze:
Irlandia – Polska (październik) 3:2;

1965 rok

a) wygrane mecze:
Polska – Szkocja (październik) 2:1;
Polska – Finlandia (październik) 7:0;

b) rewanże:
Polska – Belgia 0:0;
Polska – Włochy (kwiecień) 0:0;
Polska – Bułgaria 1:1;
Polska – Szkocja (maj) 1:1;

c) przegrane mecze:
Finlandia – Polska (wrzesień) 2:0;
Włochy – Polska (listopad) 6:1

1966 rok

a) wygrane mecze:
Polska – Luksemburg 4:0;

b) rewanże:
Anglia – Polska 1:1;
Polska – Węgry 1:1;
Polska – Szwecja 1:1;
Argentyna – Polska 1:1;
Izrael – Polska 0:0;

c) przegrane mecze:
Brazylia – Polska (5 czerwca) 4:1;
Brazylia – Polska (8 czerwca) 2:1;
Polska – Anglia 0:1;
NRD – Polska 2:0;
Francja – Polska 2:1;
Rumunia – Polska 4:3;

1967 rok

a) wygrane mecze:
Polska – Belgia (maj) 3:1;
Belgia – Polska (październik) 2:4;

b) rewanże:
Luksemburg – Polska 0:0;
Polska – Rumunia 0:0;

c) przegrane mecze:
Polska – ZSRR (lipiec) 0:1;
ZSRR – Polska (sierpień) 2:1;
Polska – Francja 1:4;

1968 rok

a) wygrane mecze:
Polska – Turcja 8:0;
Norwegia – Polska 1:6;
Polska – Irlandia (październik) 1:0;

b) rewanże:
Polska – Holandia 0:0;
Irlandia – Polska (maj) 2:2;
Polska – NRD 1:1;

c) przegrane mecze:
Polska – Brazylia 3:6;
Argentyna – Polska 1:0;

1969 rok

a) wygrane mecze:
Polska – Luksemburg 8:1;
Turcja – Polska 1:3;
Polska – Norwegia 6:1;
Polska – Holandia (wrzesień) 2:1;
Luksemburg – Polska 1:5;
Polska – Bułgaria (listopad) 3:0;

b) rewanże:
brak

c) przegrane mecze:
Holandia – Polska (maj) 1:0;
Bułgaria – Polska (czerwiec) 4:1;

Złota era reprezentacji Polski

Zmiany w reprezentacji Polski rozpoczęły się od zmiany selekcjonera. Na miejsce Ryszarda Koncewicza, PZPN powołało Kazimierza Górskiego.

Pod wodzą nowego trenera, reprezentacja Polski przegrała eliminacje do Mistrzostw Europy 1972, jednak zakwalifikowała się do Igrzysk Olimpijskich, gdzie w pierwszej rundzie zdobyła komplet zwycięstw. W drugiej pokonała Maroko i ZSRR oraz zremisowali z Danią. W finale biało-czerwoni pokonali Węgrów 2:1, zdobywając tym samym tytuł mistrza olimpijskiego. Królem strzelców został Kazimierz Deyna z dziewięcioma bramkami na koncie.

Wszyscy zawodnicy otrzymali od PZPN-u Złote Odznaki, a władze związku postanowiły ustanowić 10 września (dzień wygranej z Węgrami) Dniem Polskiego Piłkarza.

Podczas eliminacji do mundialu biało-czerwoni początkowo przegrali z Walią, by następnie wygrać z nią w meczu rewanżowym. Pokonali w Chorzowie Anglię, aby w Londynie zremisować z Brytyjczykami. Gwiazdą meczu na Wembley okazał się polski bramkarz Jan Tomaszewski, którego po spotkaniu okrzyknięto Człowiekiem, który zatrzymał Anglię.

Mistrzostwa Świata w 1974 roku, reprezentacja Polski rozpoczęła wygraną z Argentyną 3:2, Haiti 7:0 oraz Włochami, którzy byli ówczesnymi wicemistrzami świata – 2:1.

Druga runda upłynęła polskim zawodnikom pod znakiem wygranych ze Szwecją 1:0 oraz Jugosławią 2:1. O awansie decydował mecz z Niemcami, który w późniejszych latach był określany mianem meczu na wodzie, ponieważ odbywał się na zalanym przez ulewę boisku. Polakom nie udało się wygrać zaciętej rywalizacji i tym samym nie zakwalifikowali się do dalszej walki o złoty medal. Kilka dni później wygrali mecz o 3. miejsce z Brazylią 1:0. Decydującego gola strzelił Grzegorz Lato, który z 7 bramkami na koncie został okrzyknięty królem strzelców turnieju.

Eliminacje do Mistrzostw Europy 1976 zakończyły się porażką. Rok później reprezentacja Polski wzięła udział w Igrzyskach Olimpijskich w Montrealu, gdzie występowała jako obrońcy tytułu, dzięki czemu miała zagwarantowany start. Ich pierwszy mecz zakończył się bezbramkowym remisem z Kubą, a następne wygraną z Koreą Północną i Iranem, a także z amatorską Brazylią w półfinale. W finale biało-czerwoni przegrali 1:3 z NRD, zdobywając srebrny medal. PZPN uznał ten wynik za porażkę i odwołał Kazimierza Górskiego ze stanowiska selekcjonera.

Podczas eliminacji do MŚ 1978, reprezentacja Polski pod wodzą Jacka Gmocha, straciła punkty tylko po remisie 1:1 z Portugalią. Wprawdzie drużyna awansowała do drugiej rundy mistrzostw po bezbramkowym remisie z Niemcami oraz wygranej z Tunezją i Meksykiem, jednak tendencja okazała się bardzo spadkowa – wygrany mecz z Peru i porażki z Argentyną oraz Brazylią sprawiły, że Polacy pożegnali się z dalszym udziałem w mistrzostwach. Po powrocie do kraju, winą o niepowodzenie obarczono Gmocha, który szybko stracił powierzone mu stanowisko trenera.

Następnym selekcjonerem był Ryszard Kulesza. Poprowadził on reprezentację Polski przez eliminacje do EUROPA 80. Ostatecznie kadra nie zakwalifikowała się do rozgrywek. W grudniu 1980 roku PZPN odwołał ówczesnego trenera po tzw. aferze na Okęciu.

Afera na Okęciu dotyczyła bramkarza Józefa Młynarczyka, który w dzień wylotu na eliminacje do MŚ pojawił się na lotnisku pod wpływem alkoholu. Kulesza postanowił zostawić go w Polsce, jednak wstawili się za nim Boniek, Terlecki i Żmuda. Ostatecznie selekcjoner zabrał Młynarczyka. Mimo to PZPN postawił ukarać całą czwórkę, odsyłając ich do kraju. Boniek i Terlecki otrzymali rok dyskwalifikacji, Żmuda i Młynarczyk – osiem miesięcy (Młynarczyk dwa lata na kadrę), Smolarek – dwa miesiące w zawieszeniu na pół roku.

Miejsce Kuleszy zajął Antoni Piechniczek. W 1981 roku reprezentacja Polski rozpoczęła eliminacje do mundialu w Hiszpanii. W pierwszej rundzie kadra bezbramkowo zremisowała z Kamerunem i Włochami oraz wygrała starcie z Peru 5:1. Druga runda przebiegła pod znakiem trzech bramek Bońka w meczu z Belgami oraz bezbramkowym remisem z ZSRR. W ten sposób Polacy zakwalifikowali się do dalszych rozgrywek. Niestety w grze o finał, biało-czerwonym nie udało się wygrać z Włochami, którzy zdobyli wówczas mistrzostwo. Wygrali za to mecz o 3. miejsce z Francuzami.

Następne występy były już coraz słabsze. Reprezentacji Polski nie poszły eliminacje do ME 1984, podczas których wygrali tylko jeden mecz. Natomiast sukces odnieśli podczas eliminacji do MŚ 1986. Biało-czerwoni rozpoczęli turniej od bezbramkowego remisu z Maroko, następnie wygrali 1:0 z Portugalią, by w ostatnim meczu grupowym przegrać z Anglią 0:3. Pomimo zajęcia 3. miejsca w grupie, udało się awansować drużynie do 1/8 finału. Podczas rozgrywek reprezentacja Polski przegrała z Brazylią 0:4.

Po powrocie, Piechniczek podał się do dymisji, która została przez PZPN przyjęta. Tym samym zakończyła się pewna era w polskiej piłce nożnej.

O polskiej reprezentacji na tegorocznym mundialu przeczytacie tutaj.

Podsumowanie

Reprezentacja Polski w całej swej historii miała wiele wzlotów i upadków. Jednak zawsze mogła liczyć na wiernych kibiców, którzy wspierają ją bez względu na wynik meczu.