Od gimnastyki do sterydowych potworów, czyli jak rozwijała się kulturystyka
![img](https://ciekawe.org/wp-content/uploads/2016/04/img-728x546.jpg)
Arnold Schwarzenegger
Historia kulturystyki jako prezentowania „męskości” przechodziła przez kilka etapów. Na przełomie trzech stuleci rozwoju tej dyscypliny, zmienił się wygląd uprawiających ją sportowców oraz – co za tym idzie – wizerunek „idealnego mężczyzny”.
Atletyczne początki
Początki kulturystyki to koniec XIX wieku w Europie. Rozwój dyscypliny zbiegł się w czasie z pojawieniem się fotografii. Pozwoliło to na dystrybucję efektownych wizerunków muskularnych mężczyzn do odbiorców na całym świecie.
Pierwszym znanym kulturystą w historii był Niemiec Eugen Sandow (urodzony w 1867). Rozpoczął karierę będąc zatrudnionym przez Oscarda Attila, w miejscowym music-hallu jako zawodowy strongman. Biorąc Sandowa pod swoje skrzydła Attila pomógł podopiecznemu przekształcić jego gimnastyczne ciało w atletę z prawdziwego zdarzenia.
![kulturystyka-historia-2](https://ciekawe.org/wp-content/uploads/2016/04/kulturystyka-historia-2-728x647.jpg)
Eugen Sandow
Razem z Sandowem narodziła się kulturystyka. Mężczyzna zachwycał publiczność podczas pokazów, na których demonstrował swoją siłę lub tylko stał jako „żywa rzeźba”. Jego wizerunek był również reprodukowany na licznych pocztówkach i kartach okolicznościowych, często występując przyodziany wyłącznie w imitację laurowego listka.
Światowe tourne realizowane pod hasłem prezentacji „niedoskonałej rozwiniętego mężczyzny na świecie” ugruntowały jego sławę. Jako atut podkreślano proporcjonalną, zbliżoną do greckiej budowę ciała mężczyzny.
![kulturystyka-historia-1](https://ciekawe.org/wp-content/uploads/2016/04/kulturystyka-historia-1-728x500.jpg)
Eugen Sandow
W 1898 roku, kiedy rozpoczął wydawanie magazynu „Kultura fizyczna”, był najsłynniejszym żyjącym ówcześnie na ziemi człowiekiem. Jako jeden z pierwszych w historii marketingu sygnował swoim nazwiskiem produkty.
Sandow był również organizatorem pierwszego na świecie konkursu kulturystycznego, który odbył się w 1901 roku. Zrealizowany w Londynie „wielki konkurs”, okazał się być ogromnym sukcesem, przyciągając do kulturystyki rzesze entuzjastów. Pierwszy konkurs w Stanach Zjednoczonych odbył się trzy lata później w 1904 roku, nagrodą była kwota tysiąca dolarów, która w tamtych czasach stanowiła znaczną kwotę.
Wkrótce pojawiali się również inni – Earle Liederman autor jednej z pierwszych książek instruktażowych dla kulturystów, Finn Hatheral pionier w sztuce pozowania, Ralph Parcaut nagradzany zapaśnik i późniejszy autor książek o kulturze fizycznej czy Alan P. Mead wielokrotnie nagradzanym kulturysta, który odniósł sukces mimo braku nogi, którą utracił podczas I wojny światowej. Wielu z ich robiło później karierę jako gwiazdy filmowe czy modele.
Bohaterowie pop kultury
Kulturystyka stała się bardziej popularna w latach ’50-tych i ’60-tych wraz z zaangażowaniem się w zjawisko profesjonalnych „ciężarowców” i mistrzów gimnastyki. Jednocześnie rozpoczęła się popularyzacja treningu mięśniowego, szczególnie za sprawą kulturysty Joe Weidera, którego reklamy umieszczane w komiksach, zachęcały wielu młodych mężczyzn do podejmowania treningu, w celu poprawy aparycji i upodobnienia się do komiksowych super bohaterów. Angażowanie kulturystów do produkcji filmowych było kolejnym krokiem w stronę popularyzacji dyscypliny wśród sportowców.
![Joe Weider](https://ciekawe.org/wp-content/uploads/2016/04/kulturystyka-historia-3-728x461.jpg)
Joe Weider
Rozwój przemysłu związanego z kulturystką (sprzętu sportowego, dodatków dla trenujących) szło w parze z pojawieniem się międzynarodowych organizacji przeprowadzających konkursy tj. Międzynarodowa Federacja Kulturystyki i Fitnessu (IFBB) czy Unia Atletów Amatorów, pozwalając na wejście do świata tego lukratywnego sportu również amatorom.
Tytuł profesjonalnego kulturysty otrzymuje się po uzyskaniu nagrody w amatorskich zawodach, dopiero od tego momentu można startować w konkursach z nagrodami pieniężnymi.
Celem profesjonalnych zawodów jest jak najlepsze rozwinięcie (i utrzymanie) estetycznego, symetrycznego i zbalansowanego ciała. W przeciwieństwie do konkursów strongmentów (gdzie ważna jest fizyczna siła) czy olimpijskiego podnoszenia ciężarów (gdzie liczy się również technika), zawody kulturystów skupiają się na ocenie samego stanu mięśni, ich wielkości i proporcji.
Mass monsters
W latach ’70-tych dyscyplina rozwinęła swoją popularność głównie za sprawą kariery Arnolda Schwarzeneggera. Mimo charyzmy i wpływu, jaki wywarł on na kulturę masową, kulturystyka zaczęła powoli stawać w obliczu problemu legitymizacji jako dziedziny sportowej. Poza środowiskiem kulturystyka zaczęła być odbierana jako płytka dziedzina zarezerwowana dla bezmózgich mięśniaków. Taki zwrot miał również związek z pojawieniem się anabolików i ich rosnąca popularnością zarówno wśród kulturystów jak i sportowców innych dziedzin.
![kulturystyka-historia-4](https://ciekawe.org/wp-content/uploads/2016/04/kulturystyka-historia-4-728x506.jpg)
Arnold Schwarzenegger
![Arnold_4](https://ciekawe.org/wp-content/uploads/2016/04/Arnold_4-728x403.jpg)
Arnold Schwarzenegger
Sterydy są również związane z wyłonieniem się nowego typu kulturystów, określanych jako mass monsters – potworów mięśniowych, którym początek dał sam Schwarzenegger (w wywiadach wielokrotnie zaprzecza jednak jakiemukolwiek użyciu sterydów). W tym czasie do gry wchodzą również kobiety, w 1978 roku odbywa się pierwszy konkurs dla pań.
![Doris Barrilleaux – pierwsza dama kulturystyki](https://ciekawe.org/wp-content/uploads/2016/04/kulturystyka-historia-5.jpg)
Doris Barrilleaux – pierwsza dama kulturystyki
Wynosząc dziedzinę na kolejne granice ludzkiej wytrzymałości w latach ’90-tych pojawili się mężczyźni bijący rekordy masy – Greg Kovacs, Paul DeMayo czy Victor Richards, którzy bardziej niż wynikami w profesjonalnej kulturystyce zasłynęli rekordowymi i nieosiąganymi nigdy wcześniej rozmiarami mięśni i ciała. Spektakularne wyniki miały jednak swoją cenę – Kovacs i DeMayo zmarli nie dożywając pięćdziesiątki…
![kulturystyka-historia-7](https://ciekawe.org/wp-content/uploads/2016/04/kulturystyka-historia-7-728x519.jpg)
Paul DeMayo
![Greg Kovacs](https://ciekawe.org/wp-content/uploads/2016/04/kulturystyka-historia-6-728x470.jpg)
Greg Kovacs
Ze względu na rosnące obawy o coraz powszechniejsze użycie nielegalnych środków oraz związane z tym koszty zdrowotne sportowców, powstało wiele organizacji, które w odpowiedzi zaczęły promować naturalny bodybuilding. Zwolennicy nowego podejścia chcą również oderwać kulturystykę od jej niekorzystnego wizerunku, prezentując podczas konkursów zawodników o bardziej realistycznym wyglądzie.