Błękitni ludzie. Jak powstaje niebieski kolor skóry?

Barwa skóry kiedyś budziła wielkie emocje. Dziś problem pojawia się, gdy kolor odbiega od czarnego, białego i żółtego. Na przykład, gdy jest niebieski.

Błękitni ludzie – czy istnieją naprawdę?

Niewiele osób na świecie może poszczycić się błękitną skórą. Z pewnością są nimi członkowie jednego z chilijskich plemion. Żyją w Andach, na tak dużej wysokości, że ich organizm przyzwyczaił się do wydzielania dużej ilości hemoglobiny w erytrocytach: w powietrzu jest bowiem bardzo mało tlenu. Skóra jest niebieska, gdyż hemoglobina prześwituje przez naczynia krwionośne. Taki sam mechanizm występuje również u Marokańczyków z Goulime i Tuaregów. Co ciekawe, musiał być on znany już w starożytnym Egipcie – świadczą o tym rysunki przedstawiające bogów z błękitnymi twarzami.

Methemoglobinemia – co to takiego?

Methemoglobinemia to zbyt duża zawartość hemoglobiny w krwi człowieka, powodująca opisany wyżej błękitny kolory skóry. Czasami może być ona również wrodzona. Najczęściej jednak jej przyczyną jest wprowadzenie do krwiobiegu środka, który ją wywołuje. Często są to leki (na przykład przeciwmalaryczne lub sulfonamidy). Mogą być to również niektóre substancje chemiczne, na przykład błękit metylowy w bardzo dużych dawkach. Oprócz bardzo charakterystycznego, niebieskiego zabarwienia skóry, jej typowym objawem jest ciemnobrązowa, wręcz czekoladowa krew – nieciemniejąca w kontakcie z powietrzem. Objawy methemoglobinemii są jednak niespecyficzne i zazwyczaj różnią się od siebie w poszczególnych przypadkach.

Jak leczyć methemoglobinemię?

Methemoglobinemii, która nie jest wrodzona, często towarzyszą nieprzyjemne objawy. Mogą to być zawroty głowy, bóle w klatce piersiowej, tachykardia, czyli szybkie bicie serca, senność, omdlenie, pobudzenie psychoruchowe, zaburzenia świadomości, a nawet tak poważne symptomy, jak niedokrwienie mięśnia sercowego, zaburzenia oddychania i niewydolność wielonarządowa. Zazwyczaj w takim przypadku należy szybko odizolować chorego od substancji, która wywołała ten efekt. Często także wykonuje się płukanie żołądka. Wdraża się również tlenoterapię (pod maską) lub leczenie małymi dawkami błękitu metylowego, a w wyjątkowych przypadkach – nawet transfuzję krwi. Nabywanie błękitnej skóry na własną rękę zdecydowanie nie jest opłacalne dla naszego zdrowia…

 

Na podstawie: Janus T., Piechocki J., Janus A. Ostra methemoglobinemia–przyczyny, objawy i leczenie Acute methemoglobinemia–causes, possible manifestations and treatment. Anestezjologia i Ratownictwo, 2015, 9: 327-333.