Czy ludzki umysł jest niematerialny?

Oto eksperyment wykorzystujący splątanie kwantowe.

W chwili, gdy Kartezjusz wygłosił słynne: “Myślę, więc jestem”, zdał sobie sprawę, że może podważyć istnienie swojego ciała w sposób, którym nie podważa istnienia umysłu. Doprowadziło go to do kontrowersyjnego przekonania, że umysł może być stworzony z innego rodzaju materiału niż ciało – że może być niematerialny.

Od tego czasu naukowcy różnych dziedzin mierzą się z argumentami Kartezjusza. Jak na razie fizycy oraz biolodzy z sukcesem wyjaśniają istnienie wszechświata i naszych ciał bez konieczności odwoływania się do pozamaterialnych bytów.

Pomysł Kartezjusza może mieć jednak swój wielki comeback. Fizyk Lucien Hardy z Perimeter Institute w Kanadzie opracował bowiem eksperyment, wykorzystujący zjawisko splątania kwantowego, którym chce sprawdzić, czy ludzka świadomość jest materialna, czy niematerialna.

Splątanie kwantowe jest zjawiskiem obejmującym dwie cząstki, które w tajemniczy sposób są ze sobą powiązane – zmiana właściwości w jednej natychmiast wpływa na drugą, nawet jeśli oddalone są one od siebie o lata świetlne. Badania nad splątaniem kwantowym potwierdziły, że zjawisko jest rzeczywistym fenomenem, mimo iż nie rozumiemy, w jaki sposób działa. Wydaje się więc, że splątanie funkcjonuje na tym samym poziomie naszego zrozumienia co ludzka świadomość – istnieje, nawet jeśli nie rozumiemy, dlaczego i jak.

Hardy uważa, że te same eksperymenty, którymi potwierdziliśmy istnienie splątania kwantowego, mogą udowodnić, że ludzka świadomość jest niematerialna. Naukowiec zaproponował, aby zmodyfikować słynny eksperyment Bella z 1964 roku (który potwierdził istnienie cząstek splątanych: https://en.wikipedia.org/wiki/Bell_test_experiments ) i zastosować go do badania materialnych ograniczeń ludzkiej świadomości.

W eksperymencie będzie brać udział 100 osób, umieszczonych w dwóch lokalizacjach oddalonych 100 km od siebie. Każda osoba wyposażona będzie w zestaw EEG monitorujący aktywność jej mózgu. Sygnały te będą następnie wykorzystywane do oddziaływania na cząstki w danej lokalizacji.

Podczas oryginalnego eksperymentu sprzed 50 lat udało się potwierdzić, że zmiana w jednej cząstce z pary, powoduje zmianę również w drugiej. Teraz naukowiec planuje wykorzystać tę wiedzę, by oszacować, czy wprowadzając do eksperymentu czynnik ludzi, wyniki na poziomie cząsteczek będą takie same. Jeśli nie, będzie to oznaczać naruszenie praw teorii kwantowej. Innymi słowy, taki wynik sugerowałby, że splątanie kwantowe może być kontrolowane przez jakiś proces spoza pola standardowej fizyki – ludzką świadomość.

“Jeśli zaobserwujemy naruszenie teorii kwantowej poprzez system, który można by uznać za świadomość człowieka lub zwierzęcia, byłoby to fascynujące. Nie wyobrażam sobie bardziej rewolucyjnego wyniku eksperymentu fizycznego niż to.” komentuje Hardy.

Jeśli eksperyment się powiedzie, otworzy przed nami cały nowy szereg pytań o ludzką świadomość – czy jest stworzona z tej samej materii co świat fizyczny? Czy wola może przekraczać prawa fizyki?

„To nie rozstrzygnie wątpliwości, ale z całą pewnością miałoby wpływ na kwestie istnienia wolnej woli.„ komentuje fizyk. Jest to pierwszy raz, gdy naukowcy zajmują się zagadnieniem świadomości na taką skalę. Z niecierpliwością czekamy na wyniki.