Gitara – instrument, który zmienił oblicze muzyki XX wieku.
Czy wiesz co Jimi Hendrix miał wspólnego z Mozartem? Może ci się to wydać zaskakujące, ale obaj ci wybitni muzycy grali na instrumentach strunowych. Bo gitarę z fortepianem łączy to, że dźwięk wydobywa się z nich za sprawą strun – tylko że w fortepianie to drewniane pióro szarpie za struny po uderzeniu w klawisz, a w przypadku gitary struny po prostu trącamy bezpośrednio dłonią.
Gitara składa się z gryfu – na którym mamy progi – pudła i otworu rezonansowego (nie ma ich w gitarach elektrycznych), strun, podstrunnika, siodełka, kluczy i mostka. Gitara pod wpływem różnych czynników rozstraja się, więc trzeba regularnie ją stroić. Można to zrobić ze słuchu lub za pomocą stroika – dziś jest on dostępny jako aplikacja w telefonie. Przez szarpnięcie struny dźwięk wpada do pudła rezonansowego i się tam rozchodzi jak echo – przez to dźwięk struny jest pełniejszy i głośniejszy. W Europie aż do pierwszej połowy XX wieku używano strun jelitowych, podczas gdy w Ameryce Północnej robiono gitary z metalowymi strunami. Struny nylonowe powstały bardzo późno, bo dopiero w latach 40-stych.
Historia tego jednego z najbardziej obecnie popularnych instrumentów sięga odległych epok i trudno ustalić, czy jego pierwsze formy rozwinęły się na Bliskim Wschodzie, czy może w Grecji. Mówi się, że praprzodkiem gitary była grecka kitara. Nie ma co do tego jasności, jednak niewątpliwie w jej historii kluczową rolę odegrała Hiszpania. A konkretnie Antonio de Torres, który stworzył w połowie XIX wieku w Sevilli pierwszą gitarę klasyczną. Przez Hiszpanię przyszła też do Europy sama nazwa instrumentu – słowo guitarra wprowadzili do języka hiszpańskiego w X wieku arabscy najeźdźcy. Gitara była w Andaluzji nieodłącznym elementem muzyki ludowej – flamenco. Pełniła też ważną rolę w tradycyjnej muzyce obu Ameryk. W Ameryce Północnej stała się nieodłącznym elementem bluesa, z którego wywodzi się większość gatunków muzyki rozrywkowej.
Zanim Torres rozpoczął w historii gitary klasycznej etap, który doprowadzi ją do olbrzymiej popularności w XX wieku, nie była ona powszechnie znanym instrumentem. Do XIX wieku gitary były konstruowane przez lutników, głównie we Włoszech i Hiszpanii – produkował je nawet wielki Antonio Stradivari. Ale przez wiele wieków większym zainteresowaniem cieszyły się inne instrumenty strunowe i smyczkowe, a potem instrumenty klawiszowe, bardzo popularne w XIX wieku.
Boom gitarowy nastąpił w XX wieku. W pierwszej połowie stulecia przemysł gitarowy zaczął się coraz bardziej rozwijać i potrzebował innowacji technicznej. Już w latach 20-stych próbowano stworzyć gitarę elektryczną, ale dopiero w roku 1940 uznany gitarzysta jazzowy Les Paul skonstruował jej prototyp. Wielu twórców gitar wzorowało się na formie instrumentu zaproponowanej przez Les Paula – była to drewniana deska z gryfem pozbawiona pudła rezonansowego. Ale oficjalnie dopiero firma Gibson doceniła muzyka, nazywając jedną ze swoich gitar jego nazwiskiem – Gibson Les Paul. Gitara elektryczna stawała się coraz bardziej rozchwytywana wraz z rozwojem nowych gatunków, takich jak na przykład rock’n’roll. Pierwszą ogólnodostępną, masowo produkowaną gitarę elektryczną o nazwie Fender Broadcaster (późniejszy Telecaster) skonstruował w roku 1948 Leo Fender. Jest ona sprzedawana do dziś, a firma Fender nadal pozostaje jednym z największych producentów gitar na świecie.
5 CIEKAWOSTEK O GITARZYSTACH I GITARACH
- Niektórzy gitarzyści – na przykład Brian May z zespołu Queen – do grania na gitarze zamiast kostki używali monety.
- Żeby instrument miał bardziej brudne, rockowe brzmienie, gitarzyści czasem poluzowywali struny w gitarze.
- W Średniowieczu tryton – typ chwytu gitarowego – był zakazany, ponieważ Kościół uznał, że ma zbyt niepokojące i satanistyczne brzmienie. Dziś tryton najczęściej używany jest w muzyce metal.
- Jimi Hendrix – według wielu największy gitarzysta wszechczasów – był leworęczny, a grał na gitarze praworęcznej – grał więc na odwrotnych strunach.
- Muzycy zespołu AC/DC, uważani za jednych z twórców hardrocka, zawsze twierdzili, że grają rock’n’rolla, co można poznać po sposobie ich grania na gitarze.
5 NAJWIĘKSZYCH GITARZYSTÓW W HISTORII
- Jimi Hendrix
- Eric Clapton
- Eddie Van Halen
- Jimmy Page
- Keith Richards
Autor: Stanisław Łoś