Stres przeżyty we wczesnym dzieciństwie ma wpływ na naszą gospodarkę hormonalną

Dorośli, którzy często przeżywali stres w dzieciństwie oraz są na niego stale narażeni w obecnym życiu, mogą cierpieć z powodu niewłaściwego wzorca wytwarzania kortyzolu. Tak wynika z badań, opublikowanych w Psychological Science, czasopiśmie Association for Psychological Science.

Jednym ze sposobów, w jaki nasz mózg reaguje na codzienne stresory, jest uwalnianie hormonu zwanego kortyzolem – zazwyczaj nasz poziom kortyzolu osiąga szczyt rano i stopniowo spada przez cały dzień. Czasami jednak ten system może ulec rozregulowaniu, co skutkuje inną, bardziej „płaską” strukturą kortyzolu. Ta z kolei wiąże się z negatywnymi skutkami zdrowotnymi.

Odkryliśmy, że poziom narażenia danej osoby na stres w dzieciństwie odgrywa ważną rolę w rozwoju niezdrowych wzorców uwalniania kortyzolu. Jest to jednak prawdą tylko wtedy, gdy osoby te doświadczają również wyższego poziomu stresu obecnie. To wskazuje, że połączenie wysokiego poziomu stresu w dzieciństwie i wysokiego poziomu obecnego stresu życiowego, prowadzi do wytwarzania się najbardziej niezdrowych profili syntezy kortyzolu – mówi badacz i psycholog Ethan Young, naukowiec z University of Minnesota.

Procedura badania

Young i jego współpracownicy przeanalizowali dane zebrane od 90 osób, które były częścią grupy urodzeniowej wysokiego ryzyka, uczestniczącej w Minnesota Longitudinal Study of Risk and Adaptation.

Naukowcy najbardziej chcieli zrozumieć, jak stresujące wydarzenia wpływają na mózgowy system reakcji na stres w późniejszym życiu. Czy liczy się całkowita ilość stresu doświadczanego przez całe życie? Czy też narażenie na stres podczas wrażliwych okresów rozwoju, szczególnie we wczesnym dzieciństwie, ma może największy wpływ?

Young i koledzy chcieli zbadać także trzecią hipotezę: tę, że stres odczuwany we wczesnym dzieciństwie sprawia, że nasz system reakcji jest bardziej wrażliwy na stresory, które pojawiają się w późniejszym życiu.

Naukowcy ocenili dane z harmonogramu zdarzeń życiowych (LES), w których bada się stresujące wydarzenia życiowe osób, w tym: kłopoty finansowe, problemy z relacjami oraz zagrożenie fizyczne i śmiertelność. Wyszkoleni programiści ocenili poziom zakłóceń każdego zdarzenia w skali od 0 do 3, aby stworzyć ogólny wynik dla tego okresu pomiarowego. Matki uczestników brały udział w wywiadzie dotyczącym dziecka, gdy uczestnicy mieli kolejno 12, 18, 30, 42, 48, 54 i 64 miesiące. A także, kiedy ich dzieci były w klasach 1, 2, 3 i 6; oraz kiedy miały16 i 17 lat. Uczestnicy sami odpowiadali na pytania LES, mając kolejno: 23, 26, 28, 32, 34 i 37 lat.

Pomiar kortyzolu

Naukowcy pogrupowali wyniki LES uczestników w określone okresy: wczesne dzieciństwo (1-5 lat), środkowe dzieciństwo (klasy 1-6), okres dojrzewania (16 i 17 lat), wczesna dorosłość (23-34 lata) i aktualny wiek (37 lat).

W wieku 37 lat uczestnicy podawali także codziennie dane dotyczące poziomu kortyzolu mierzonego w ciągu 2 dni. Zbierali próbkę śliny natychmiast, gdy się obudzili oraz ponownie – 30 minut i 1 godzinę później. Pobierano także próbki hormonu po południu i przed pójściem spać. Wysłano następnie próbki śliny do laboratorium w celu zbadania poziomu kortyzolu.

Wyniki badania

Naukowcy odkryli, że ani całkowity stres życiowy, ani stres we wczesnym dzieciństwie nie przewidują całościowo i jednostkowo wzorców poziomu kortyzolu w dorosłym wieku. Wzorce wytwarzania kortyzolu u badanych zależały zarówno od poziomu stresu we wczesnym dzieciństwie, jak i poziomu stresu w wieku 37 lat. Z drugiej strony, uczestnicy, którzy byli narażeni na stosunkowo wysoki poziom stresu we wczesnym dzieciństwie, wykazywali bardziej niekorzystne dzienne wzorce wytwarzania kortyzolu – ale tylko wtedy, gdy zgłaszali także wysoki poziom stresu jako dorośli.

Naukowcy zbadali również, czy stres życiowy w środkowym dzieciństwie, okresie dojrzewania i wczesnej dorosłości, był związany ze wzorcami wytwarzania kortyzolu u dorosłych. Nie znaleźli jednak istotnych powiązań.

Co z tego wynika?

Odkrycia te sugerują, że wczesne dzieciństwo może być rzeczywiście szczególnie wrażliwym czasem dla rozwoju naszego organizmu. Stresujące wydarzenia życiowe – takie jak te związane z traumą lub ubóstwem – mogą skalibrować mózgowy system reakcji na stres z konsekwencjami zdrowotnymi, które utrzymają się również w wieku dorosłym.

Young i koledzy zauważają, że wytwarzanie kortyzolu jest jednym z mechanizmów ludzkiego systemu reakcji na stres i mają nadzieję zbadać, w jaki sposób inne składniki, takie jak mikrobiom w naszym jelicie, również odgrywają rolę w długoterminowych wynikach badań lekarskich.

 

Na podstawie: ScienceDaily