Młodzi ludzie, którzy przeciwstawili się Hitlerowi

Trzecia Rzesza pod wodzą Adolfa Hitlera władała Niemcami przez 12 lat, a ich rządy terroru zmieniły świat.

Wielu Niemców dało się zwieść przez Hitlera. Postrzegano go jako zbawcę, który wyciągnie kraj z długotrwałej depresji ekonomicznej i ponownie uczyni Niemcy wielkim narodem. Położono duży nacisk na narodową dumę. Partia nazistowska obiecała młodym Niemcom nową przyszłość w nowych Niemczech, co sprawiło, że miliony młodych ludzi ochoczo dołączyło do Hitlerjugend i podobnych zrzeszeń. Defilady były dla nich formą rozrywki, a ponadto podobało im się noszenie mundurów, machanie flagami i zdobywanie odznak.

Jednak nie cała młodzież w Niemczech i innych okupowanych krajach dała się omamić nazistowskiej propagandzie. W czasach, kiedy wolność słowa mogła mieć śmiertelne konsekwencje, niektórzy z nich pisali i publikowali broszury potępiające reżim. Inni ukrywali Żydów lub szpiegowali dla podziemia, a części udawało się zdobyć broń i sabotować operacje.

10. Helmut Hubener

W 1939 r. Naziści ustanowili zakaz odbierania wszelkich zagranicznych transmisji, grożąc egzekucją wszystkim słuchającym radia BBC czy innych stacji alianckich.

W 1941 r. szesnastoletni Helmut Hubener (na zdjęciu w środku) zaczął potajemnie słuchać transmisji BBC. Gdy porównał brytyjskie doniesienia wojenne z niemieckimi, odkrył, że został oszukany. BBC mówiło o zwycięstwach i porażkach po obu stronach frontu, podczas gdy niemieckie radio informowało wyłącznie o wygranych przez Niemców potyczkach.

Po godzinach organizował potajemne spotkania, w których brali udział jego najlepsi przyjaciele, Karl-Hinz Schnibbe (po prawej) i Rudolf Wobbe (po lewej). Wszystkich trzech zafascynowały transmisje brytyjskiej rozgłośni. Helmut zdobył maszynę do pisania, papier kopiujący oraz pieczątkę ze swastyką. Przy pomocy tych narzędzi pisał eseje, takie jak „Hitler morderca” i „Czy wiesz, że jesteś okłamywany?”.

Hubener poprosił obu kolegów, aby dystrybuowali ulotki w budynkach mieszkalnych, skrzynkach pocztowych i budkach telefonicznych. W rezultacie Gestapo aresztowało całą trójkę. Uznano ich za winnych zdrady stanu i Hubener został stracony przez ścięcie 27 października 1942 r. Miał zaledwie 17 lat.

9. Hans i Sophie Scholl

Jako młody chłopak, Hans Scholl z ochotą dołączył do Hitlerjugend i został dowódcą oddziału liczącego 155 osób. Sformował elitarny oddział, który miał w przyszłości trenować następnych przywódców ojczyzny. W końcu jednak pozbył się złudzeń.

W 1942 r. Hans i kilku jego kolegów ze szkoły medycznej rozpoczęli ruch Białej Róży. Przerażeni wszechobecną propagandą chcieli ukazać ludziom prawdę. Drukowali tysiące ulotek na własnoręcznie zrobionym powielaczu, pakowali je w koperty ze znaczkami i wysyłali na losowe adresy z książki telefonicznej. Sophie Scholl, siostra Hansa dołączyła do Białej Róży niedługo potem. Uważała, że Hitler próbuje zniszczyć chrześcijanizm i zastąpić go ideologią nazistowską.

Gdy Hans i jego koledzy otrzymali rozkaz spędzenia semestru jako medycy na froncie rosyjskim, Biała Róża czasowo wstrzymała produkcję. Pobyt na froncie jeszcze bardziej zmotywował studentów do oświecenia swoich rodaków. Byli świadkami okropieństw w Getcie Warszawskim. Wiedzieli, że Niemcy przegrywają wojnę, pomimo optymistycznej propagandy. Po powrocie do szkoły grupa wznowiła działalność z jeszcze większą gorliwością.

18 lutego 1943 r. Hans i Sophie pojawili się wcześnie w budynku Uniwersytetu w Monachium w celu rozniesienia ulotek Białej Róży. Para wspięła się na atrium ponad aulą główną i rzuciła resztę ulotek na ziemię, dokładnie w chwili, kiedy uczniowie zaczęli wchodzić do budynku.

Zostali jednak zauważeni i aresztowani. Po czterodniowym procesie Hans i Sophie zostali pozbawieni życia przez Gestapo. Ostatnie słowa Sophie podsumowują jej misję: „Lecz jakie znaczenie ma moja śmierć, skoro dzięki nam tysiące ludzi zostało uświadomionych i pobudzonych do działania?”

8. Knud Pedersen i Klub Churchilla

Czternastoletni Knud Pedersen był oburzony, gdy Niemcy zajęli Danię w 1940 r. Rok później Knud (u góry po prawej) i siedmiu jego kolegów ze szkoły Aalborg Cathedral sformowali Klub Churchilla, nazwany na cześć jednego z ich bohaterów – Winstona Churchilla.

Rozpoczęli swoją wojnę za pomocą niebieskiej farby i w środku dnia, oblewając nią niemieckie samochody, baraki i kwaterę główną Nazistów. Obracali w przeciwną stronę lub niszczyli nowo postawione znaki drogowe. Swoim rodzicom mówili, że w tym czasie grali w brydża.

Wszyscy członkowie klubu przysięgli sabotować niemieckie działania. Kradli wojskową broń, aby tworzyć z niej materiały wybuchowe, które chowali w szkole. Gdy Gestapo odkryło skład, wszystkich ośmiu przedstawicieli Klubu Churchilla aresztowano i umieszczono w więzieniu w Nyborg.

W latach 1942-1943 większość duńskiego ruchu oporu wywodziła się z Klubu Churchilla a do 1944 r. Dania znana była z rozwiniętego podziemia. Szmuglowaną broń zakopywano w ogródkach, prasa podziemna objawiała prawdę o wojnie, a masowe strajki pracowników podkopywały niemiecki autorytet.

7. Irene Gut

Irene Gut (później Opdyke) była gospodynią u Majora Eduarda Rugemera, wpływowego Nazisty. Związana już wcześniej z polskim ruchem oporu, ukrywała 12 Żydów w byłych pomieszczeniach dla służby, mieszczących się w piwnicy budynku.

Przez osiem miesięcy wszystko szło dobrze, póki Major Rugemer nie odkrył trzech zbiegów w swojej kuchni. Gdy minął pierwszy szok, zaoferował on Irene układ: Żydzi mogą zostać, jeśli zostanie ona jego kochanką. Pomimo szoku i poniżenia, Irene zgodziła się.

Później, spowiadała się u miejskiego księdza i wyjawiła mu szczegóły umowy. Lata później nadal pamiętała jego osąd: „Spodziewałam się, że powie coś w stylu ‘Cóż, nie miałaś innego wyjścia, życie ludzkie jest ważniejsze’, jednak zamiast tego powiedział mi, że muszę wszystkich wydać, ponieważ moja śmiertelna dusza jest ważniejsza od wszystkiego innego. Nie mogłam się z tym zgodzić”.

Irene Gut Opdyke spędziła ostatnie 30 lat swojego życia, podróżując po Stanach Zjednoczonych i opowiadając swoją historię amerykańskim uczniom.

6. Stefania Podgórska

Czternastoletnia Stefania Podgórska mieszkała z żydowską rodziną Diamantów. Gdy Diamantowie zostali przesiedleni do getta, błagali Stefanię, aby pozostała w ich mieszkaniu. W późniejszym czasie dziewczyna przemycała jedzenie do getta. Koniec końców Pani Diamant została zesłana do Auschwitz.

Kilka tygodni później, Max Diamant (syn Pani Diamant) zapukał do drzwi Stefanii po ucieczce z pociągu jadącego do obozu koncentracyjnego. Mimo widma kary śmierci ukryła mężczyznę. Narzeczona jej brata, która uciekła z getta również u niej zamieszkała. W krótkim czasie na poddaszu Stefanii znalazło się 11 Żydów.

Przez ostatnie osiem miesięcy okupacji dwie niemieckie pielęgniarki i ich partnerzy zostali umieszczeni w domu Stefanii. Żydowscy uchodźcy pozostali na strychu, w ciszy i bezruchu aż do końca wojny. Wszyscy przeżyli.

Po wojnie Max Diamant zmienił personalia na Józef Burzmiński i poprosił Stefanię o rękę. Oboje przeprowadzili się do Ameryki.

5. Diet Eman

Diet Eman planowała swoje wesele, gdy Naziści zaatakowali Holandię. Oglądała Niemców wmaszerowujących do żydowskiej dzielnicy, wybijających okna i palących synagogi. Jej przyjaciele otrzymali oficjalne listy deportacyjne, nakazujące zgłoszenie się na stację kolejową z jedną tylko walizką. Wiedziała, że zostaną wysłani do obozów koncentracyjnych.

Diet oraz jej narzeczony dołączyli do Holenderskiego Ruchu Oporu. Wynajdywali kryjówki dla Żydów, jak również kradli Niemcom papiery identyfikacyjne i kartki na żywność. Pomagali też zestrzelonym pilotom, którzy znaleźli się na terytorium Nazistów. Podczas przejażdżek rowerowych, Diet wysyłała Aliantom raporty o ruchach niemieckiej armii.

W maju 1944 r. Eman została aresztowana i zesłana do obozu koncentracyjnego w Ravensbruck. Po czterech miesiącach udało jej się przekonać Gestapo do zwolnienia jej, z uwagi na nieszkodliwość i rzekome opóźnienie w rozwoju. Po uwolnieniu Eman wróciła do pracy w konspiracji.

4. Hortense Daman

Hortense Daman (później Clews) miała zaledwie 14 lat, kiedy Niemcy zajęli Belgię. Rozpoczęła pracę na rzecz ruchu oporu, dostarczając La Libre Belgique (Wolna Belgia), podziemną gazetę. Wkrótce przewoziła po całym kraju istotne wiadomości.

Hortense stała się doskonałym kurierem, zdolnym zachować zimną krew w obliczu presji. Niemieckim oficerom ciężko było brać piękną blondynkę na poważnie. Z uwagi na to, iż jej matka była właścicielką sklepu z artykułami spożywczymi, dostarczanie jedzenia stało się wygodną przykrywką dla jej szpiegowskiej działalności.

W niedługim czasie zaczęła również szmuglować materiały wybuchowe. Pewnego dnia, dostarczając granaty ukryte pod stertą jaj, została zatrzymana przez niemieckiego żołnierza, któremu zaoferowała trochę jaj (będących rzadkością w czasach wojny). Oficer skorzystał z oferty, zabierając jaja wprost z jej ręki, zanim ją odprawił.

Hortense wraz z jej rodzicami zostali jednak zdradzeni i aresztowani. Kobiety zostały zesłane do Ravensbruck, podczas gdy jej ojciec znalazł się w Buchenwald. Hortense w trakcie pobytu w obozie poddawano okrutnym eksperymentom. Cudem, cała trójka przetrwała wojnę.

3. Fernande Keufgens

W 1942 r. Fernande Keufgens (później Davis) znalazła się w pociągu zmierzającym do niemieckiej fabryki amunicji, znajdującej się na terenie Polski, w której miała pracować. Powiedziano jej, że jeśli nie wsiądzie do pociągu, jej ojciec zostanie uwięziony. Jej oraz trzem innym osobom udało się jednak wyskoczyć z pociągu, zanim przekroczył niemiecką granicę.

Po ucieczce Fernande kilometrami szła przez wiejskie drogi, aż odnalazła swojego wujka Huberta, pobożnego księdza pracującego dla Armii Wyzwoleńczej – belgijskiej grupy oporu, którego błagała o pozwolenie wstąpienia w szeregi podziemia.

Wtedy to zaczęła dostarczać sfałszowane papiery identyfikacyjne i znaczki na żywność, aby pomagać Żydom w ucieczce z Belgii. Wiele razy była zatrzymywana przez Niemców, jednak jej znajomość języka niemieckiego wzbudzała większe zaufanie u oficerów.

2. Młodzież Swingu (Swingjugend)

2 marca 1940 r. niemiecka policja dokonała nalotu na potańcówkę w Hamburgu. Znaleźli tam nastolatków tańczących do zakazanej muzyki pochodzącej z Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych – swingu. Młodzi ludzie kręcili się i wyginali, tańczyli w kółku, skacząc i klaszcząc, a dziewczyny nosiły wyzywający makijaż i miały pomalowane paznokcie.

Młodzież Swingu (nazwa będąca parodią m.in. nazwy Hitlerjugend) odrzucała nazistowski styl życia, preferując brytyjską i amerykańską kulturę niż niemiecki nacjonalizm. Nie znosili mundurów, parad, musztr i regulowanych fryzur. Pomimo tego, że Młodzież Swingu nie krytykowała otwarcie Nazistów, Trzecia Rzesza uważała ich za zagrożenie dla filozofii nazistowskiej.

Heinrich Himmler – dowódca SS, rozkazał pojmanie i wysłanie do obozów koncentracyjnych wszystkich przywódców Swingjugend. Specjalnie dla takich ludzi zostały utworzone dwa nowe obozy w Morigen – w 1940 dla chłopców, w 1942 dla dziewcząt.

1. Szarotkowi Piraci (Edelweisspiraten)

Subkultura Szarotkowych Piratów rozpoczęła swoje istnienie w latach 30. jako grupa wędrowców. Oni również odrzucali surowe zasady i dyscyplinę partii nazistowskiej. Opuszczali oni szkoły, aby uniknąć wcielenia do Hitlerjugend i stali się sprawnymi dekownikami. Wielu z tych nastolatków było wychowywanych w komunistycznych rodzinach, a niemal wszyscy doświadczyli biedy w okresie dorastania. Byli też świadkami aresztowań, a nawet morderstw ich rodzin, ze względu na poglądy polityczne.

Szarotkowi Piraci często brali udział w ulicznych bitwach z Hitlerjugend. Można ich było łatwo rozpoznać, przez długie włosy i kolorowe koszulki oraz emblemat Szarotki noszony na kołnierzykach lub czapkach. „Nosiliśmy długie włosy, mieliśmy noże w skarpetach i nie chcieliśmy maszerować”, mówił były Pirat Jean Julich.

W trakcie wojny zaczęli bardziej udzielać się w buntowniczych aktywnościach. Malowali na ścianach antynazistowskie graffiti, jak również kradli żywność i ładunki wybuchowe dla grup ruchu oporu oraz znajdywali kryjówki dla niemieckich dezerterów. Jean Julich wraz z przyjaciółmi rzucał cegłami w okna wojskowych fabryk i dosypywał cukru do baków nazistowskich pojazdów. Żołnierze Gestapo często łapali grupki członków gangu, golili ich na łyso, po czym puszczali wolno.

Jednak czasem spotykały ich dużo poważniejsze konsekwencje. Gestapo aresztowało Julicha i kilku innych za ich rzekomy udział w planach zamachu bombowego na kwaterę główną w Kolonii. W wieku 15 lat Julich został wysłany do obozu koncentracyjnego, gdzie przetrwał pobicia, głód i tyfus, do momentu, aż Amerykanie wyzwolili go w 1945 r. Niestety, przyjaciel Julicha, Bartel Schink razem z pięcioma innymi „piratami” i siedmioma dorosłymi został stracony przez Nazistów.

 

Źródło