Mózg a płeć: naprawdę aż tak się różnimy?

Nie ma wątpliwości, że kobiety i mężczyźni różnią się nie tylko budową ciała. Dotyczy to zarówno zachowań w pewnych sytuacjach, jak i preferowanych stylów poznawczych, czyli sposobów rozwiązywania danego zadania. W jaki sposób – i czy w ogóle – można wytłumaczyć te różnice?

Wszystkiemu winne hormony?

Różnicowanie płciowe rozpoczyna się już na etapie życia płodowego. Dzięki zachodzącym procesom biochemicznym, testosteron może przekształcić się w estrogeny. Genitalia formują się już w pierwszej połowie ciąży. U nowo narodzonych chłopców poziom testosteronu może być aż dziesięciokrotnie wyższy niż u noworodków płci żeńskiej! Dla części badaczy  te różnice hormonalne to jedyne biologiczne wytłumaczenie odmienności zachowań kobiet i mężczyzn. Dodają jednak, że te różnice mogą być wzmacniane przez czynniki społeczne i kulturowe: wychowanie typowe dla chłopców lub dziewczynek.

Mniejszy nie znaczy gorszy

Mózg kobiet w proporcji do masy ciała, jest nieco mniejszy od mózgu mężczyzn. Towarzyszy mu jednak gęstsze upakowanie sieci neuronalnych. To jednak nie jedyne różnice, jakie występują w anatomii mózgu obydwu płci. Naukowcy wzięli pod lupę podwzgórze, miejsce odpowiedzialne za zachowania seksualne człowieka. Jak się okazuje, niektóre z jego części są o około 40 proc. większe u mężczyzn niż u kobiet, a różnica ta zaznacza się po 10. roku życia, czyli na początku okresu dojrzewania. Podobnymi proporcjami charakteryzuje się także podwzgórze kobiet transseksualnych. Z kolei korę mózgową kobiet charakteryzuje większa ilość istoty szarej, a mężczyzn – istoty białej i płynu mózgowo-rdzeniowego.

Mit półkulowości

Co więcej, kobiety częściej lepiej wypadają w zadaniach werbalnych, a mężczyźni – wzrokowo-przestrzennych. Wiemy, że za pierwszą z tych zdolności odpowiada lewa półkula, a za drugą prawa. Czy to prowadzi jednak do wniosku, że przeciętna kobieta jest lewopółkulowa, a mężczyzna prawo-? Niekoniecznie. Badania wykazują, że kobiety rzadziej charakteryzuje dominacja jednej, konkretnej półkuli mózgu. Być może bierze się to z budowy spoidła modzelowatego – struktury łączącej obie części mózgu. U kobiet jest większe, a to wspomaga komunikację między półkulami.

Choć znamy już anatomiczne i hormonalne różnice międzypłciowe, neuropsychologia i biologia wciąż próbują przełożyć je na ludzkie zachowanie. Warto także pamiętać, że każdy z nas jest inny – niejeden mężczyzna świetnie rozwiązuje zadania werbalne, a kobieta przestrzenne. Dlatego uwzględniajmy zdolności konkretnej osoby, nie sugerując się jej płcią.

 

Na podstawie: Czarnecka, A Czy mózg ma płeć? Różnice płciowe w budowie ludzkiego mózgu. Kosmos, t. 52, nr 1 (258).