Jak zmieniają się wytyczne odnośnie jedzenia w zależności od kraju

Czy już czas zakwestionować piramidę żywieniową?

Bez względu do którego przewodnika żywieniowego na świecie zerkniemy podstawę zawsze stanowić będą ziarna owoce i warzywa. Wszystkie zalecenia będę również rekomendować zmniejszenie ilości cukru. Przewodniki spożywcze jednak różnie odnoszą się do pozostałych produktów (szczególnie odzwierzęcych) i proporcji ich jedzenia. Niektóre jako element diety uwzględniają również napoje czy ruch.

Portal Livscience.com podjął się porównania zaleceń żywieniowych z całego świata przyglądać się 70 różnym krajom. Oto wnioski oraz kilka najciekawszych z nich.

Piramida, talerz lub koszyk

W 2011 roku Stany Zjednoczone zdecydowały się zmienić rekomendacje żywieniowe dla swoich obywateli, zastępując piramidę „talerzem”. Piramida jednak nadal pozostaje popularna w europejskich krajach – rekomenduje ją 15 krajów starego kontynentu.

Najpopularniejszym na świecie kształtem stosowanym w rekomendacjach żywieniowych jest jednak „talerz” na który kilka lat temu zdecydowały się Stany. Używają go również Wielka Brytania czy Meksyk. Drugim najczęściej stosowanym schematem są podobne do talerza rozwiązania, jak np. okręgi (okrągłe talerze?) czy koła, stosowane m. in przez Australię czy Holandię.

Prócz geometrycznych kształtów pojawiają się również bardziej graficzne przedstawienia jak np. naczynia do gotowania w krajach Ameryki łacińskiej lub koszyki na zakupy na Dominikanie. Inne kraje do rekomendacji żywnościowych zdecydowały się na wybranie motywów nawiązujących do własnej kultury jak np. mongolskiej jurty, czy chińskiej pagoda.

Kolejnym rozwiązaniem jest prezentacja właśnie w formie jedzenia jako np. ananasa, gałki muszkatołowej (Grenada na morzu karaibskim) czy owocu chlebowca (wyspy Saint Vincent i Grenadyny).

Niektóre jednak sięgają do dość odległych porównań jak np. jamajskiego bębna z kozie skóry, kanadyjskiej tęczy spożywczej czy tureckiej koniczyny.

Co z wodą?

Jedną z podstaw zdrowego funkcjonowania jest zalecenie, aby pić co najmniej osiem szklanek wody dziennie, mimo to nie znajdziemy tej informacji w piramidzie. Wiele krajów obejmuje jednak wodę w swoich zaleceniach. Okazało się, że dokładnie połowa krajów w przeprowadzonej przez portal analizie zasygnalizowało swoim obywatelom odpowiednie nawodnienie organizmu.

W niektórych przewodnikach dzbanki lub krople wody są przedstawione obok głównego schematu lub przeciwnie – w samym jego środku. Niektóre kraje podeszły bardziej twórczo do zagadnienia. Na przykład w podręczniku spożywczym Beninu butelka wody umieszczona została w drzwiach domu symbolizując równocześnie tradycyjną gościnność.

Niektóre kraje, takie jak Rumunia i Łotwa, umieściły wodę jako podstawę swoich piramid, wraz z drugą rzeczą: aktywnością fizyczną.

Zdrowe żywienie – zacznij się ruszać

Połowa przebadanych krajów uwzględnia aktywność fizyczną jako część rekomendacji spożywczych. Aby uwzględnić ten aspekt twórcy rekomendacji wspięli się na szczyty kreatywności. Przykładowo w japońskich zaleceniach widzimy biegnącą postać umieszczoną na szczycie odwróconej piramidy. W Belize ludziki reprezentujące różne aktywności umieszczone są na rączce koszyka wypełnionego jedzeniem.
Niektóre kraje stosują natomiast dodatkową osobną piramidę dla aktywności fizycznej prezentując ćwiczenia, które należy wykonywać codziennie (na pierwszym poziomie), po czym kolejno aktywności zalecane od trzech do piecu razy w tygodniu, dwa razy w tygodniu oraz tych najrzadziej koniecznych na samym szczycie.

Fidżi

Przewodnik żywieniowy w kształcie ananasa z wysp Fidżi dotyczy bardziej całokształtu zdrowego stylu życia, którego prawidłowe odżywianie jest istotnym elementem.

W centralnej części dotyczącej jedzenia rekomendowane jest spożywanie owoców, warzyw, roślin bulwiastych oraz białka zwierzęcego (głównie drobiu i ryb). Dodatkowo jako wskazówka wskazane jest picie wody oraz ćwiczenia, jak również odpowiedzialne spożywanie alkoholu, unikanie papierosów oraz co szczególnie może dziwić w tym zestawieniu – rekomendacja aby karmić dzieci naturalnym pokarmem przez 6 miesięcy.

Zdrowy styl życia uwzględnia również sadzenie własnych upraw – udogodnienie, na które zachodnim społeczeństwo trudno sobie pozwolić.

Szwecja

Ma jak widać o wiele bardziej minimalistyczne podeście do udzielania zaleceń żywieniowych. Bazująca na kształcie kolumny grafika zawiera tylko 3 porady: spożywać więcej warzyw, owoców, jagód, ryb, skorupiaków, orzechów i nasiona, a także wykonywać więcej ćwiczeń.

Szwedzi są również zachęcani, aby przerzucić się na pełnoziarniste, zdrowe tłuszcze i produkty mleczne o niskiej zawartości tłuszczu oraz by jeść mniej czerwonego mięsa i wędlin jak również soli, cukru i alkoholu.

Benin

Zachodnio afrykański Benin wykorzystuje rysunek tradycyjnego domu ze strzechą jako przewodnika po żywności. Schemat dzieli produkty spożywcze na pięć grup: zboża i bulwy, białka, warzywa, owoce i nabiał. Zboża i bulw, które tworzą podstawę domu, powinny być spożywane w największych ilościach w ciągu dnia. Zalecane ilości różnych grup pokarmów zmniejszają się w miarę jak przemieszczamy się do góry, po kolejnych piętrach domu.

W przeciwieństwie do piramidy w Europie przewodnik z Beninu zaleca białko jako drugą co do wielkości grupę produktów, podczas gdy na zachodzie umieszczono owoce i warzywa na tym miejscu. Szklanka przedstawiona w drzwiach domu jest nie tylko przypomnieniem o piciu wody przez cały dzień, ale także symbolem Benińskiej gościnności.

Belize

Koszyk żywnościowy z Belize podzielony jest na 7 sekcji: włókna, które obejmują produkty pełnoziarniste i bulwy, produkty od zwierzęce, warzywa, owoce, strączkowe, tłuszcze i oleje oraz cukry i słodycze. Wielkość danego produkty w koszyku to proporcja zalecanej każdego dnia ilości.

Całość spinają postaci przedstawiające ludzi uprawiających różne aktywności fizyczne, przypominając obywatelom Belize o tym, jak istotny jest również ruch.

Holandia

Holenderskie „koło pięciu” w elegancki sposób prezentuje cztery grupy zalecanych produktów oraz grupę napojów. Zgodnie z wytycznymi ziarna, owoce i warzywa powinny stanowić około połowy holenderskiej diety. Białka i nabiał zajmują mniejszy fragment, a tłuszcze i oleje to tylko skrawek kołowego wykresu.

W kole jako wyszczególniona grupa spożywcza znajdują się również napoje, które zawierają wodę, herbatę i kawę.