Najpiękniejszy satelita krążący nad ziemią pomaga mierzyć kształt naszej planety

To przypominające wyglądem kulę disco urządzenie jest w rzeczywistości wysokiej precyzji satelitą orbitującym na około Ziemi.

Urządzenie wyposażone jedynie w maleńkie retroreflektory, które odbiją impulsy laserów naziemnych – tym sposobem kula pozbawiona aktywnych instrumentów pomiarowych jest w stanie dostarczyć nam cennych danych na temat kształtu naszej planety.

Satelita LAGEOS (The Laser Geodynamics Satellite I) został wystrzelony w kosmos 4 maja 1976 toku z bazy sił powietrznych w Vandenberg. Mimo niewielkiej średnicy (jedynie 0,6 metra) waży 411 kilogramów.

Swój wygląd zawdzięcza wykonaniu z materiałów niewchodzących w reakcję z ziemskim polem magnetycznym. Nie ma również na swoim pokładzie żadnych instrumentów ani sensorów aktywnych elektronicznie.

Powłoka urządzenia zbudowana jest z aluminium powlekanego mosiądzem. Wysadzona jest ponad czterystoma reflektorami z topionego szkła kwarcowego, cztery zaś zawierają domieszkę germanu, który sprawia, że szkło jest przezroczyste dla promieniowania podczerwonego.

Satelita zawiera w sobie również zaprojektowaną przez Carla Sagana tablicę z nierdzewnej stali, która ma pełnić podobną rolę, jak słynne tablice umieszczone na statku Voyager.

Wyryto na niej:

• kod binarny dla cyfr od 1 do 10,
• schemat Ziemi na orbicie Słońca z zaznaczonymi strzałkami kierunkowymi,
• trzy różne mapy Ziemi przedstawiające powierzchnię lądów w różnych okresach historii naszej planety: współczesny wygląd, wygląd sprzed 268 milionów lat oraz wizję, jak prawdopodobnie będzie ona wyglądać za 8,4 milionów lat.

Głównym zadaniem satelity jest mierzenie kształtu Ziemi przez bierne odbijanie promieni laserowych emitowanych z naziemnych stacji.

Pomiary odległości od odbijającego lasery LAGEOS używane są do śledzenia zmian na powierzchni planety – dryfujących kontynentów lub zmian w polu grawitacyjnym np. po trzęsieniach ziemi i innych fenomenów geofizycznych. Służy również jako punkt odniesienia do pomiaru wychylenia planety względem osi, jak również obserwacji zagięcia czasoprzestrzeni – fenomenu zdefiniowanego przez Einsteina w ogólnej teorii względności, gdy gigantyczna masa obiektu zagina czasoprzestrzeń.

Od przeszło 30 lat satelita okrąża Ziemię na stałej orbicie na wysokości około 5900 kilometrów, wykonując obrót wokół Ziemi co każde 225 minut. Raz ustalonej orbity nie jesteśmy już w stanie zmienić, gdyż urządzenie nie ma wyposażenia sterującego.