Jaskra u kota – dlaczego jest groźna?

Jaskra to degeneracyjna choroba oka, która doprowadza do utraty wzroku. Typowym objawem jest wysokie ciśnienie śródgałkowe, które uciska na głowę nerwu wzrokowego doprowadzając do konsekwentnego pogorszenia widzenia. Jaskra często utożsamiana jest jako choroba typowo ludzka. Narażone na nią są jednak także zwierzęta, w tym koty. Czym objawia się jaskra w ich przypadku? Jakie symptomy powinny być dla właścicieli kotów alarmujące?

Na wstępie warto przybliżyć anatomię kociego narządu wzroku. Wypełnia je tzw. ciecz wodnista, czyli płyn wypełniający przednią i tylną komorę oka – przestrzeń między tęczówką, soczewką i rogówką. Za produkcję tej wydzieliny odpowiada ciało rzęskowe leżące tuż za tęczówką. Odpowiada ona za kształt gałki ocznej, jej nawilżenie oraz odżywienie.

Ciecz wodnista przepływa z komory tylnej przez źrenicę do komory przedniej, skąd przemieszcza się przez kąt przesączania do szczeliny rzęskowej. Dalej jest filtrowana przez siateczkę beleczkową i dostaje się do naczyń tworzących splot żył wodnych. To wreszcie tu trafia do żylnego krążenia ogólnego. Część cieczy jednak opuszcza gałkę oczną drogą naczyniówkowo-twardówkową. Proces produkcji płynu i jego odprowadzenie pozostają w zdrowym oku w stałej równowadze. Wówczas wspomniane ciśnienie śródgałkowe pozostaje w normie (maks. 28 mmHg). Kłopot pojawia się, gdy ciśnienie to jest wyższe niż ciśnienie w naczyniach siatkówki. Doprowadza to do ich zwężenia lub zamknięcia, co z kolei grozi niedotlenieniem komórek nerwowych siatkówki i ich śmierci. Mówiąc wprost – ciecz wodnista nie może w prawidłowy sposób drenować, płyn cofa się i w ten sposób podwyższa się ciśnienie śródgałkowe.

Czym zatem jest jaskra?

Jaskra to nazwa grupy zaburzeń oka, charakteryzujących się zwiększonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym. To powoduje, że narząd wzroku nie jest w stanie pełnić w sposób prawidłowy swoich funkcji. Jaskra postępuje zwykle szybko, jest dla zwierzęcia bolesna i prowadzi do całkowitej utraty wzroku. Rozróżnia się następujące rodzaje tego schorzenia.

• jaskra pierwotna – rzadziej występująca, mająca podłoże genetyczne. Wynika z wrodzonej wady (dysplazji struktury kąta tęczówkowo-rogówkowego). Szczególnie narażone na nią są koty perskie, syjamskie i birmańskie. Wada sprawia, że zwęża się kąt przesączania, co utrudnia odpływ cieczy wodnistej i podnosi ciśnienie śródgałkowe.
• jaskra wtórna – zdecydowanie częściej występująca, spowodowana przez inne stany chorobowe bądź uszkodzenia mechaniczne.

Jaskrę można również podzielić na tempo rozwoju choroby. W ten sposób rozróżnia się typ przewlekły i ostry. Pierwszy z nich można scharakteryzować jako przewlekły, trudno zauważalny, przez dłuższy czas rodzący się w ukryciu. Gdy jednak choroba już się uwydatni, ma takie same konsekwencje, jak odmiana ostra, która atakuje bardzo szybko i ekspresowo dewastuje koci narząd wzroku.

Objawy jaskry o kota

• charakterystyczne zmętnienie widoczne na gałce ocznej,
• nadmierne mruganie,
• łzawienie
• rozszerzone źrenice, które nie reagują na światło,
• obrzęk spojówki i rogówki,
• zaczerwienienie oka,
• niedomykająca się powieka,
• drapanie okolic oczu wynikające z uczucia dyskomfortu lub bólu,
• widoczne pogorszenie się wzroku zwierzaka, np. wpadanie na ściany,
• zwichnięcie soczewki,
• letarg, brak apetytu,
• wylewy śródoczne,

Leczenie jaskry u kotów

Podejrzenie jaskry zawsze powinno być skonsultowane z weterynarzem, najlepiej okulistą. Samo leczenie choroby jest trudne i nigdy nie gwarantuje sukcesu. Tak naprawdę ma ono na celu spowolnić rozwój schorzenia i umożliwić zwierzęciu stosunkowo normalne funkcjonowanie. Zadanie lekarza polega przede wszystkim na rozpoznaniu typu jaskry, znalezienie głównego powodu wystąpienia schorzenia, a także ocena jego zaawansowania. Szczególnie dotyczy to jaskry wtórnej. Jeśli wywołana została ona przez inny stan chorobowy, należy w pierwszej kolejności go wyleczyć. Gdy ciśnienie w oku kota jest naprawdę bardzo wysokie, zwierzę od razu otrzymuje dożylnie odpowiednie środki farmakologiczne. Leczenie odbywa się zresztą głównie przed podawanie odpowiednich medykamentów do oczu mających na celu zmniejszenie wartości wspomnianego ciśnienia, zmniejszające produkcję cieczy wodnistej oraz rozszerzające naczynia krwionośne.

W przypadku jaskry pierwotnej możliwe jest leczenie operacyjne. Tzw. cyklofotokoagulacja czyli przeztwardówkowe napromieniowanie wyrostków rzęskowych diodą lub laserem, jest w stanie znacząco wydłużyć żywotność zaatakowanego jaskrą oka, natomiast skuteczność tego zabiegu waha się w granicach 50-60%.

Co w przypadku, gdy kot w wyniku jaskry nie widzi już na jedno oko? Wówczas można próbować obniżyć ciśnienie podając krople do oczu, jednak nie zawsze jest to skuteczna metoda długofalowo. Przewlekły niskiego lub wysokiego nasilenia ból powoduje dyskomfort w życiu zwierzęcia i często ostateczną decyzją jest usunięcie gałki ocznej.

Trzeba mieć świadomość, że każdy przypadek jaskry u kota jest inny i wymaga indywidualnego podejścia do leczenia.

Jak pomóc choremu kotu?

Przede wszystkim niezwłocznie udać się do weterynarza i przeprowadzić wszelkie niezbędne badania. Jeśli jaskra zostanie potwierdzona, konieczne będzie wdrożenie zaleconego leczenia. Im wcześniej choroba zostanie zdiagnozowana, tym większe są szanse na dłuższe zachowanie widzenia. Pupila należy też otoczyć odpowiednią opieką, szczególnie, jeśli jaskra wywołuje u niego dyskomfort, a także wtedy, gdy doprowadziła do znaczącego pogorszenia wzroku. W skrajnych przypadkach trzeba będzie na nowo uczyć kota wielu podstawowych czynności, jak chociażby poruszanie się po domu.

Wsparcie merytoryczne przy powstawaniu materiału zapewniło Centrum Okulistyki Weterynaryjnej EyeVet z Wrocławia: https://eyevet.pl/pl