Jak widzą świat ludzie z różnymi problemami z postrzeganiem kolorów

Większość z nas wie o istnieniu daltonizmu. Wydaje nam się jednak, że osoby z problemem z postrzeganiem kolorów, mylą jedyne zielony z czerwonym. To nie prawda.

Zastanawialiście się kiedyś, jak wygląda świat widziany oczami tych osób?

Różne rodzaje zaburzeń rozpoznawania barw wynikają z wadliwego lub całkowitego braku funkcjonowania czopków. Najczęstsza forma ludzkiej ślepoty barw wynika z problemów z czułością czopków na barwy o średniej lub długiej długości fali (np. zielona, pomarańczowa, żółta) i pociąga za sobą problemy w odróżnianiu barw czerwonych, żółtych i zielonych od innych barw.

Dysfunkcje w postrzeganiu kolorów, dotykają aż jednego na 12 mężczyzn, a tylko 1 na 100 kobiet. Spowodowane są uwarunkowaniami genetycznymi (dziedziczone są recesywnie w sprzężeniu z chromosomem X, dlatego częściej dotykają mężczyzn niż kobiety).

Oto główne zaburzenia błędnego postrzegania kolorów:

Dichromatyzm – całkowity brak jednego z rodzajów czopków:

Protanopia

nierozpoznawanie barwy czerwonej (mylenie jej z zielenią)

Dueteranopia

(tzw. daltonizm) – nierozpoznawanie barwy zielonej (mylenie jej z czerwoną)

Tritanopia

najrzadsze ze schorzeń tzw. – osoby cierpiące na to zaburzenie nie rozpoznają barwy niebieskiej (mylą ją z czernią)

Trichromatyzm – różnica wrażliwości na barwy jednego z rodzajów czopków:

• protanomalia – obniżona percepcja nasycenia i jaskrawości czerwieni;
• deuteranomalia  – obniżona percepcja nasycenia (ale nie jaskrawości) zieleni;
• tritanomalia  – obniżona percepcja barwy niebieskiej.

Monochromatyzm – całkowita niezdolność do rozpoznawania barw:

• Monochromacja czopków, gdzie działa jedynie pojedynczy system czopków – nie ma możliwości rozróżniania barw, ale wizja jest w miarę normalna.
• Achromatopsja lub monochromacja stożków – siatkówka oka nie zawiera żadnych czopków (lub zawiera ich bardzo mało), w wyniku czego poza niezdolnością do rozpoznawania barw występuje również trudności w widzeniu przy normalnym świetle.

Ciekawostka: achromatopsja (normalnie występująca rzadko) jest bardzo powszechna na wyspie Pingelap, części stanu Pohnpei (Mikronezja), gdzie nazywana jest maskun: posiada ją około 1/12 tamtejszej populacji. Wyspę w XVIII wieku zniszczył sztorm, zabijając większość mieszkańców. Jeden z kilku ocalałych mężczyzn był nosicielem genu achromatopsji. Obecnie populacja wynosi kilka tysięcy osób, z czego około 30% nosi ten gen.

• Agnozja barw, gdzie osoba nie dostrzega kolorów, nawet jeśli oczy są zdolne do ich rozpoznawania. Niektórzy nie zaliczają tej wady do prawdziwych zaburzeń widzenia barw, gdyż dotyczy ona zaburzeń percepcji, a nie zaburzeń wizji. Jest formą agnozji wizualnej.

Tak wygląda świat oczami osób z tymi zaburzeniami: