Sen ważny dla każdego - przegląd najnowszych badań o znaczeniu snu

Mateusz Tofilski 6 lat temu

O znaczeniu snu – kilka najnowszych badań o tym, że sen jest ważny

Nadmiar obowiązków i zbyt krótka doba często kończy się brakiem snu. Niestety nie od dziś wiadomo, że tego rodzaju sytuacja źle wpływa na nasze samopoczucie i stan zdrowia. Potwierdza to także szereg nowych badań analizujących sen pod kilkoma różnymi aspektami.

O konieczności i wartości snu pisaliśmy już kilkakrotnie. Zwracaliśmy uwagę na to, co dzieje się w naszym mózgu, gdy śpimy, a nawet o tragicznych konsekwencjach braku snu związanych z dziwną, śmiertelną chorobą dziedziczną. Jednak jako że zdrowie jest najważniejsze, a sen bardzo przyjemny poświęcimy mu jeszcze trochę czasu. Zwłaszcza że z dofinansowania UE prowadzone są aktualnie dwa projekty badawcze analizujące właśnie to zjawisko, o których możemy przeczytać na portalu Neurosciencenews.

Sen na jawie

Na poziomie neuronalnym sen przebiega praktycznie w ten sposób u człowieka co u zwierząt. Dzięki temu faktowi, aby się czegoś dowiedzieć na temat całego procesu, można badać pojedyncze neurony u myszy lub szczurów. Z tej możliwości korzysta Vladyslav Vyazovskiy z Uniwersytetu Oxfordu wraz ze współpracownikami prowadzący projekt SLEEPNEED. Chcąc zbadać, jak właściwie brak snu w nocy wpływa na nasze zdolności kognitywne, zespół badaczy analizuje wyniki dwóch grup gryzoni.

Pierwsza grupa kontrolna trzymana jest w normalnych warunkach, w których każdy osobnik śpi i wstaje, kiedy chce. Jej wyniki są zestawiane z tymi osiąganymi przez drugą grupę, w której zwierzęta były powstrzymywane przed zaśnięciem. Po analizie zestawienia okazało się, że różnice w wynikach testów były widoczne tylko w momencie bardzo szczegółowych zadań skupiających się na dostrzeżeniu niewielkich różnic między elementami.

To jednak nie wszystko. Zdaniem autorów badań szczególnie interesujące okazało się nieco inne odkrycie. Jak wiadomo, w trakcie snu można mówić przede wszystkim o dominacji tzw. fal delta. W trakcie badań niespodziewanie udało się zaobserwować, że w grupie zwierząt, które nie spały, część mózgu także miała zbliżoną aktywność do stanu snu.

Co jeszcze dziwniejsze dalsza obserwacja pozwoliła na wyciągnięcie tych samych wniosków co do grupy kontrolnej. Zaobserwowane zjawisko nie jest jeszcze jasne, ale Vyazovskiy wróży, że może się ono okazać bardzo interesujące w kontekście badań takich zjawisk jak schizofrenia czy psychoza, w których to właśnie sen miesza się z jawą.

Brak snu a koncentracja

Drugim, zbliżonym projektem, który również stara się rozwikłać sprawę wpływu braku snu na nasze zdolności, jest projekt SLEEP LOSS IN TEENS prowadzony przez dr Mairav Cohen-ZIon w Tel-Awiwie. Projekt koncentrujący się przede wszystkim na nastolatkach przyniósł informacje świadczące o tym, że wraz z narastaniem trudności zadania wyniki osiągane przez niewyspane osoby były paradoksalnie lepsze, ale tylko przy trudniejszych zadaniach, a to dlatego, że w przypadku zbyt prostych problemów senność wygrywała nad koncentracją.

Po 24 godzinach bez snu można już oczywiście zaobserwować u człowieka poczucie zmęczenia i utratę energii. Jednak dopiero po kilku dniach spada koncentracja, motywacja oraz zdolności percepcyjne. Mogą pojawiać się też krótkie momenty utraty pamięci, skoki hormonalne i wzrost ciśnienia. Granica około 11 dni wyznacza maksymalną wytrzymałość szczurów. Człowiek po upływie tego okresu może mieć problemy z mówieniem i pojawieniem się halucynacji. Po kilku tygodniach bez snu dochodzą jeszcze wahania nastroju i paranoja.

Rzecz jasna nikt dobrowolnie nie doprowadzi się do takiej sytuacji, ale z kolei najnowsze badania przeprowadzone w Binghamton University i Uniwersytecie Stanowym w Nowym Yorku wskazują, że już braki w regularnym przesypianiu rekomendowanych ośmiu godzin przez osoby dorosłe, zwiększa prawdopodobieństwo występowania u nich stanów lękowych i depresji.

Oczywiście przeciętne siedem do ośmiu godzin jest w rzeczywistości kwestią bardzo indywidualną, ale niezależnie od indywidualnych potrzeb zawsze warto pamiętać o tym, że sen jest ważny.