Skąd wzięły się popularne gesty?

Gesty mają swoją specyfikę kulturową i mogą przekazać bardzo wiele różnych znaczeń w zależności od danej społeczności czy kultury.

Chociaż niektóre gesty niewiele różnią się od siebie, większość z nich nie ma uniwersalnego znaczenia. Ten sam gest może oznaczać w coś zupełnie neutralnego lub niezwykle obraźliwego. Skąd wzięły się takie odmienności?

Gestykulacja jest formą komunikacji niewerbalnej, gdy ruch ciała jest wykorzystywany do przekazania dodatkowych komunikatów zamiast słów lub równolegle do nich. Gestykulować możemy rękami, twarzą lub innymi częściami ciała.

Fuck

Środkowy palec jest odpowiednikiem angielskiego czasownika „Fuck” i jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych gestów w historii. Wykonywany szczególnie często od końca XX wieku przez rockowych i punkowych muzyków jako przejaw buntu wobec establishmentu. Dzisiaj gest jest powszechnie używany przez ludzi wszystkich pokoleń.

Historia tego gestu sięga czasów starożytnej Grecji, gdzie również stosowany był obraźliwie, sugerując, że rozmówcę łatwo nakłonić do seksu analnego. W literaturze rzymskiej określany był jako nieprzyzwoity wyraz złej woli jak również narzędzie czarnej magii.

O.K.

Gest ten jest zupełnie neutralny w jednych krajach i absolutnie obraźliwy w innych. W krajach gdzie wiążą się z nim pozytywne konotacje odnosi się do wszystkiego, co „idzie jak po maśle”, gładko i bezproblemowo. W niektórych krajach konieczne jest jednak wyrzucenie go ze swojego „słownika”. Może być interpretowany jako „jesteś zerem”.

W Ameryce Południowej oraz na Bliskim Wschodzie niesie jednak o wiele bardziej obraźliwe znaczenie, kciuk połączony z palcem wskazującym odnosić mogą się do zakończenia układu wydalniczego. Może to mieć również homoseksualne konotacje.

Pokój

Rozpowszechniony w latach 70. znak pokoju, zwany również Victorią, pierwotnie odnosił się do zwycięstwa militarnego. Jedną z osób, która publicznie go używała, był Winston Churchill na paradach z okazji pokonania nazistów i zakończenia II wojny światowej. Prezydent Nixon nieco niefortunnie używał gestu, deklarując zwycięstwo w Wietnamie. W tym samym czasie hippisi zaanektowali gest do propagowania pacyfizmu.

Ave satan

Mimo rozpowszechnienia wśród fanów ciężkiego brzmienia pierwotnie znak rogów miał za zadanie przeciwdziałać „złemu oku”. Użycie go w ochronie przed pechem ma długą tradycję. Nie dziwi więc, że włoski prezydent Giovani Leone wykonał go na oficjalnym spotkaniu z osobami chorymi na cholerę.

Ten sam gest oznaczać również może osobę, której „przyprawiono rogi”. W tym znaczeniu gest prezentował publicznie inny włoski polityk – premier Silvio Berlusconi, wykonując go za plecami ministra spraw zagranicznych.

W Ameryce gest jest związany z kilkoma drużynami sportowymi posiadającymi jako swoje maskotki rogate bydło lub szatańskie stwory.

W średniowieczu gest miał za to związek z kultem szatana, zarówno w krajach chrześcijańskich jak i muzułmańskich.

Uścisk dłoni

Jako gest pokoju i wyzbycia się agresji obecny jest już na starogreckich naczyniach z 500 r. p.n.e. Oznacza dosłownie, że nie podniesie się ręki na osobę, z którą dokonuje się uścisku. Istotne, aby uścisk wykonywać prawą ręką – tą, którą zwyczajowo trzyma się miecz.

High Five

Pochodzenie tego gestu jest nieco sporne. Fenomen przybijania piątki w geście triumfu pojawił się w zasadzie dopiero w latach 80. XX wieku. Najpopularniejsza historia dotycząca początków gestu to opowieść amerykańskiego baseballisty Glenna Burke, który został uchwycony na zdjęciu w momencie przybijania piątki koledze w 1977 roku.

Do genezy „piątki” prawo roszczą sobie również koszykarze drużyn Louisville Cardinals, który w czasie gry często przybijali sobie „low fives”. Gest popularny był również wśród czarnoskórych muzyków jazzowych.

Pozdrowienie Vulcana

Jest to jeden z gestów, które często trudno wykonać bez pomagania sobie drugą ręką. W zasadzie pozdrowienie jest sztucznie wymyślonym gestem stworzonym na potrzeby serialu telewizyjnego. Nie ulega jednak wątpliwości, że dzięki popularności Star Treka jest dziś powszechnie rozpoznawany na nieomal całym świecie. Gdy Leonard Nemoy został obsadzony w roli, Spocka chciała stworzyć akompaniament do słynnej mantry bohatera „żyj długo i szczęśliwie”. Nemoy urodzony w żydowskiej rodzinie zapożyczył gest od ortodoksyjnych kapłanów wykonujących błogosławieństwo.

Gest Kozakiewicza

Ten gest polegający na zgięciu jednej ręki w łokciu i złapaniu jej ramienia drugą ręką, w każdym kraju nazywany jest inaczej, jednak jego znacznie jest powszechnie zrozumiałe – wsadź sobie tak głęboko, jak to ramię. Najstarszy znany przekaz historyczny mówi o francuskich żołnierzach, którzy podczas Wojny Stuletniej starali się nastraszyć w ten sposób przeciwników.

W Polsce gest ten kojarzy się z tyczkarzem Władysławem Kozakiewiczem, który na Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Moskwie w 1980 roku pokazał go dwukrotnie wygwizdującej go radzieckiej publiczności po oddaniu skoku (na wysokość 5,78 m), gwarantującego złoty medal olimpijski i będącego jednocześnie rekordem świata.

Zdjęcie Kozakiewicza pojawiło się na łamach światowej prasy (oczywiście oprócz polskiej i radzieckiej). Ambasador ZSRR w PRL Borys Aristow domagał się odebrania Polakowi medalu, unieważnienia rekordu oraz dożywotniej dyskwalifikacji za obrazę narodu radzieckiego. Polskie władze sprytnie tłumaczyły gest skurczem mięśnia tyczkarza, który miał być spowodowany sporym wysiłkiem. Kolejne tłumaczenie mówiło, że gest ten pokazywał pokonanie tyczki, inne, że w ten sposób Kozakiewicz okazał radość.

Figa z makiem

Gest ten popularny jest głównie w krajach słowiańskich. Kciuk wciśnięty między palec wskazujący i środkowy ma odniesienia do męskich jak i damskich genitaliów. Z czasem stracił jednak na swojej wulgarności i obecnie powszechnie używany jest nawet przez dzieci.

W Turcji jest stosowany do odrzucenia propozycji z pogardą i jest uważany za niezwykle obraźliwy.

Co ciekawe w świecie rosyjskich internautów gest odnosi się do użycia klawiszy Ctrl+Alt+Del stosowanych w chwilach frustracji zawieszonym systemem.

Ukłon

Ukłon jest prawie tak stary jak ludzka cywilizacja. W zależności od kultury może wyglądać inaczej – trwać krócej lub dłużej, sięgać wyżej lub niżej. Wydaje się, że początki związane są z ukłonem niewolnika wobec swojego pana, który dodatkowo klękając, odsłaniał przed władcą swoją szyję, gotowy do ewentualnej dekapitacji.

Wszelkie obrzędy religijne na całym świecie obejmują gest ukłonu jako wyraz szacunku dla boskich symboli i świętych osób. Współcześnie gest niewolnika przyjął znacznie mniej uroczystą formę skinięcia głową.