Globalny Bank Nasion, czyli jak ludzkość zabezpiecza się przed katastrofą ekologiczną
Globalny Bank Nasion – inicjatywna, która ma uchronić ludzkość przed wyginięciem z powodu katastrofy ekologicznej. Czy faktycznie jest nam potrzebny?
Powołany do życia przez norweskie Ministerstwo Rolnictwa bank, ma na celu zabezpieczenie nasion wszystkich jadalnych gatunków roślin. Od momentu rozpoczęcia projektu w 2008 roku zgromadzono w jego wnętrzu 864 309 nasion różnych odmian. Półtora miliona z nich jest roślinami występującymi globalnie.
Ten niezwykły skarbiec znajduje się na wyspie położonej zaledwie 1300 km od bieguna północnego, w specjalnym tunelu wykutym w wiecznej zmarzlinie. Dzięki panującej tu temperaturze ten niezwykły spichlerz może skutecznie chronić przed zepsuciem zgromadzone tu zbiory bez konieczności wykorzystania prądu.
Spitsbergen został uznany za idealne miejsce na ulokowanie magazynu, ze względu na brak aktywności tektonicznej w tych rejonach oraz występujące cały rok niskie temperatury. Miejsce w który wybudowano spichlerz położone jest 130 metrów nad poziomem morza, co oznacza, że nawet w obliczu podniesienia się poziomu wód na ziemi miejsce to pozostanie suche.
Całość zajmuje powierzchnię blisko 1000 metrów kwadratowych, jednak tylko betonowe wejście pozostaje widoczne, reszta ulokowana jest w wiecznej zmarzlinie, sięgając 120 metrów w głąb lodowca, gdzie panuje stała temperatura -3, -4 stopni Celsjusza.
Nasiona są przechowywane są w skarbcu zapakowane w skrzynie, z których każda zawiera maksymalnie 400 rodzajów nasion. Skrzynie są specjalnie zaplombowane przez bank. Próbka danego gatunku zazwyczaj składa się z około 500 nasion, zamkniętych w szczelnym woreczku aluminiowym.
Globalny Bank Nasion posiada zdolność do przechowania 4,5 mln różnych rodzajów ziaren, czyli dwa razy więcej niż występujących obecnie na świecie. Bank ma zdolność pomieścić zduplikowane próbki wszystkich istniejących współcześnie roślin oraz nowych, zebranych w przyszłości.
W pomieszczeniach magazynowych panuje temperatura -18 stopni Celsjusza. Niska temperatura i ograniczony dostęp do tlenu zapewnia małą aktywność metaboliczną, co opóźnia starzenie się nasion.
Wieczna zmarzlina otaczająca budynek pomoże utrzymać niską temperaturę nawet w sytuacji, gdy zasilanie elektryczne zawiedzie. Budowla jest również jednym z najlepiej zabezpieczonych obiektów na świecie – wyposażona w liczne kamery, detektory ruchu, czajniki pożarowe i dymu.
Bank jest zarządzany w ramach trójstronnego porozumienia pomiędzy norweskim rządem, międzynarodową organizacją Global Crop Diversity Trust (GCDT) oraz Nordic Genetic Resource Center (NordGen) i działa podobnie jak skrytka depozytowa w zwykłym banku.
Właścicielem budynku jest norweski rząd, natomiast poszczególne próbki są własnością depozytariuszy – pomniejszych banków, ośrodków naukowych czy organizacji rozlicznych, które do banku składają kopie swoich nasion. Przekazanie próbek jest zupełnie darmowe i może uczynić to nawet indywidualny rolnik. Jednak dostęp do zgromadzonych tu próbek mają jedynie nieliczne instytucje.
Chcąc pozyskać próbki ziaren rolnicy lub ośrodki naukowe powinny zgłosić się do instytucji depozytariusza z prośbą o udostępnienie „oryginalnych” ziaren. Ośrodek finansowy jest ze środków m. in. Bill & Melinda Gates Foundation oraz rządów z całego świata.
Zgodnie z norweskim prawem, budowle, których koszt przekracza ustaloną stawkę muszą zawierać w sobie dzieło sztuki. Dlatego też dach oraz część fasady zostały pokryte aluminiową instalacją artystyczną autorstwa rodzimego artysty Dyveke Sanne.
Instalacja sprawia, że budynek widoczny jest z daleka zarówno w dzień jak i w nocy. Składa się z odblaskowych trójkątów w różnych rozmiarach, wykonanych ze stali nierdzewnej. W połączeniu z elementami odbijającymi światło jak lustra i pryzmaty, trójkąty przy wejściu odbijają światło, dzięki czemu wygląd budynku zmienia się w zależności od pory dnia i pory roku.
