Interesujące fakty na temat pamięci

Jak to się dzieje, że czasami za nic w świecie nie możemy sobie czegoś przypomnieć? Nasz umysł działa niekiedy w naprawdę dziwaczny sposób – poczynaj o badanach naukowych na temat zapamiętywania.

1. Wejście do pokoju powoduje, że zapominamy po co do niego poszliśmy.

Zdążyło się wam pewnie pójść po coś do drugiego pomieszczenia i kompletnie zapomnieć po co? Okazuje się, że jest to zjawisko, nad którym nawet naukowcy się zastanawiają. W artykule opublikowanym w Quarterly Journal of Experimental Psychology, naukowcy dowiedli, że nowe epizody pamięciowe powstają właśnie w momencie przechodzenia do kolejnych pomieszczeń – nasz mózg po prostu dzieli upływający czas na poszczególne odcinki. Powoduje to, że trudniej jest przywołać nam wydarzenia z poprzedniego odcinka – i dokładnie to ma miejsce po przekroczeniu progu.

2. W zasadzie to wystarczy, że tylko pomyślisz o przekroczeniu progu żeby zapomnieć o poprzednim „odcinku”.

Zupełnie niedawno odkryła ten fakt grupa 51 studentów. Badacze stwierdzili, że pasuje to do modelu „horyzontu zdarzeń” krótkotrwałej pamięci – dzielimy wspomnienia na rozdziały, gdzie przekroczenie widocznej granicy (np. progu) powoduje otwarcie nowego rozdziału.

3. Pamięć biograficzną również dzielimy na rozdziały.

Badając to zjawisko grupa 23 osób została poproszona o przeczytanie 6 różnych, krótkich biografii, następnie zostali oni przepytani z tego, co pamiętali z narracji.  Podczas eksperymentu odkryto, że uczestnikom było trudniej przywołać zdarzenia, które poprzedzało wyznaczenie granicy czasowej np. poprzez wskazanie upływającego czasu „kilka miesięcy później, po jakimś czasie”.  Było to spowodowane tym, że mózg podzielił poszczególne epizody według swoich własnych kryteriów, kierując się czymś, co łączyło wybrane wydarzenia,a nie zaproponowanymi cezurami czasowymi.

4. Żeby lepiej coś zapamiętać zamknij oczy.

Jeżeli masz problemy z zapamiętywaniem spróbuj robić to z zamkniętymi oczami. Badanie przeprowadzone na 178 uczestnikach potwierdziły, że osoby, które zamykały oczy próbując zapamiętać treść dopiero co obejrzanego filmu, były w stanie odpowiedzieć na 23% więcej pytań na temat jego treści. Działa to ponieważ zamknięcie oczu  usuwa dodatkowe rozpraszacze, uwalniając nasz mózg od konieczności pamiętania zbyt dużej ilości informacji. Dzięki temu mózg może poświęć więcej swojej energii do zapamiętania istotnych dla nas elementów.

5. Fałszywe wspomnienia są łatwe do zasiania.

Fałszywe wspomnienia naprawdę istnieją i są groźniejsze niż myślisz, uważaj więc by nie przesadzić z wyobraźnią. Jak działa ten mechanizm wyjaśnić może poniższy test – podczas badania laboratoryjnego psychologowie podali uczestnikom listę słów związanych ze spaniem (łóżko, odpoczynek, pobudka itp.) ale na liście nie zawarli samego słowa „spanie”. W efekcie uczestnicy  błędnie przypominali sobie słowo „spanie” zamiast słów faktycznie zanotowanych na liście.

Zaś w innym badaniu, na temat tego zjawiska, udało się wygenerować złe wspomnienia z wizyty w parku rozrywki z okresu dzieciństwa, wśród sporej mniejszości uczestników eksperymentu, poprzez pokazanie im materiału filmowego sugerującego, że mogło się to wydarzyć.

6. Fałszywe wspomnienia potrafią być tak silne, że jesteśmy w stanie „pamiętać” o zbrodni, której nie dokonaliśmy!

To powoduje, że świadkowie przestępstwa często są w stanie pamiętać wydarzenia, w których nigdy nie uczestniczyli i dzieje się to kompletnie poza ich świadomością. Potrzeba jedynie odpowiedniej sugestii, co mogłoby się stać i ziarno fałszywych wspomnieć zaczyna rosnąć. Wyniki badania opublikowane w Psychological Science opisują sytuację, w której odpowiednio przygotowana osoba była wstanie wmówić 70% uczestników eksperymentu, że popełnili oni zbrodnię w okresie dorastania. Osoby były pod tak silną sugestią, że były w stanie nawet przywołać 10 szczegółów odnośnie popełnionej zbrodni! Faktem jest też, że bycie niewyspanym powoduje, iż jesteśmy bardziej podatni za fałszywe wspomnienia.

7. Nigdy nie zapełnisz pamięci mózgu do końca.

Wspomnienia zaczynają się już na poziomie doświadczania i percepcji, wszystkie one są zakodowane w komórkach mózgowych zwanych neuronami. Pojedyncze wspomnienie istnieje dzięki współpracy wszystkich neuronów na raz, poszerzając przy tym zdolność naszego mózgu do zapamiętywania kolejnych rzeczy. Żeby wykorzystać całą dostępną w naszym mózgu przestrzeń pamięciową musielibyśmy zostawić włączony telewizor na ponad 300 lat.

8. Zapisywanie danych na komputerze sprawi, że trudniej bedzie ci te informacje sobie przypomnieć.

Z badań opublikowanych w 2011 roku wynika, że osoby, które zabezpieczyły informacje na jakimś nośniku miały większe problemy z przypomnieniem sobie tych danych. Nie jest to jednak tak do końca złe – mózg po prostu oczyszcza się z informacji, przez co w efekcie może zapamiętać nowe informacje. W trzech eksperymentach badacze stwierdzili,że zachowywanie danych przed podjęciem nauki nowych rzeczy znacząco zwiększa przyswajalność nowego materiału.

9. Powtarzanie studentom, że mają się czegoś nauczyć faktycznie pomagać w zapamiętywaniu.

Podczas badania studenci zostali podzieleni na dwie grupy, każdej dano do przeczytania tekst. Pierwszej grupie powiedziano, że muszą go przeczytać, ponieważ będzie test dotyczące jego treści. Drugiej grupie, że mają przeczytać tekst i nauczyć się tego, co jest w nim zawarte. Badacze stwierdzili, że grupa, której kazano nauczyć się tekstu była w stanie udzielić większej liczby poprawnych odpowiedzi na temat jego zawartości, ich odpowiedzi były również jakościowo lepsze i bardziej złożone niż osób, które przygotowywały się na test.

10. Wywołanie delikatnego szoku pomaga w zapamiętywaniu.

W materiale opublikowanym w magazynie Nature opisano eksperyment, podczas którego grupie osób pokazywano szybko zmieniające się rysunki zwierząt i narzędzi. Podczas pierwszej tury, gdy pojawiał się rysunek obserwatorom była serwowana niewielka ilość elektrowstrząsów. Drugiego dnia uczestnikom zostały zaprezentowane kolejne zestawy obrazków – tym razem bez wstrząsów.  Następnie poddano analizie, tego co zostało przez nich zapamiętane, okazało się, że osoby, które zostały potraktowane niewielką ilością prądu podczas drugiego dnia lepiej zapamiętywały zwierzęta z obrazków, ale nie tylko te zaprezentowane drugiego dnia lecz również pierwszego. To dlatego, że wcześniej nie zdawały one sobie sprawy, które obrazki są istotne, wstrząsy „wskazały” im to niejako.