Jestem martwy! Zespół Cotarda – najupiorniejsze zaburzenie neuropsychologiczne

Choroby z pogranicza neurologii i psychiatrii to fascynujący obszar dzisiejszej medycyny. Wśród nich możemy wyróżnić kilka naprawdę oryginalnych i specyficznych schorzeń. Jednym z nich jest Zespół Cotarda.

Syndrom chodzącego trupa

Zespół Cotarda, nazywany inaczej syndromem chodzącego trupa to bardzo rzadka choroba neuropsychiczna. Jej głównym objawem jest specyficzny pogląd chorego na własną cielesność i istnienie. Otóż cierpiący na zespół Cotarda sądzą, że… nie żyją. Chory zaprzecza własnemu istnieniu, uważa, że już zmarł, a jego ciało zaczęło ulegać rozkładowi lub nawet, że proces ten już dobiegł końca. Silne urojenia nihilistyczne oraz przekonanie o niemożności dalszego funkcjonowania jako żywy człowiek to najbardziej charakterystyczne cechy zespołu Cotarda.

Pierwszy opisany przypadek pochodzi z XIX wieku i został opisany przez francuskiego neurologa, Julesa Cotarda, od którego nazwiska powstała nazwa choroby. Pacjentka doktora Cotarda, panna X, zaprzeczała początkowo istnieniu niektórych części własnego ciała. Później natomiast uznała się za martwą i skazaną na potępienie.

Zaburzenia w rozpoznawaniu twarzy?

Zespół Cotarda należy do niezwykle rzadkich schorzeń. Jednak jeśli się pojawia, to często w parze z zespołem Capgrasa – przekonaniem, że bliscy ludzie zostali podmienieni pod sobowtórów. Naukowcy sądzą, że u podstaw obydwu schorzeń tkwią neurologiczne zaburzenia w zakresie rozpoznawania twarzy. U chorych z zespołem Cotarda dotyczy to całościowej autoprezentacji – chory nie czuje własnego ciała, jest przekonany, że jego serce przestało bić, a narządy są zjadane przez pasożyty. Często porusza się w charakterystyczny, powolny sposób. Chętnie rozprawia także o życiu pozagrobowym i przebywa na cmentarzach, gdyż czuje, że „tam jest jego miejsce”. Co gorsza, wielu z pacjentów podejmuje próby samobójcze – zazwyczaj w celu przekonania otoczenia, że naprawdę już nie żyją.

Komu grozi syndrom chodzącego trupa?

Na szczęście, zespół Cotarda jest niezwykle rzadkim schorzeniem. Na świecie opisano jedynie kilkaset jego przypadków. Najczęściej występuje w wieku średnim i współwystępuje z innymi chorobami układu nerwowego – depresją, schizofrenią lub chorobą dwubiegunową (jeśli dotyka osób poniżej 25. roku życia, prawie zawsze jest to powiązane z epizodami psychotycznymi). Nie ma opracowanej jednej skutecznej metody leczenia. Badacze ciągle głowią się nad formą terapii przeznaczoną dla dotkniętych tak zwanym „urojeniem śmierci”. Należy pamiętać, że w przypadku zauważenia objawów choroby u bliskiej osoby, należy bezwzględnie poszukać pomocy specjalisty – samobójstwa to najczęstszy powód przedwczesnej śmierci u pacjentów z syndromem chodzącego trupa.

Na podstawie:
Debruyne, H Cotard’s Syndrome. Mind & Brain, The Journal Of Psychiatry, 2 (1), 2011.