13 eksperymentów społecznych, które ujawniły prawdę o ludziach
Naukowcy oraz wielkie koncerny lubią przeprowadzać różne eksperymenty społeczne, aby poznać prawdziwą naturę człowieka. Czasami ich uczestnicy łamią zasady, ich poczynania przeczą logice, a momentami nawet sami naukowcy nie mogą się połapać, co jest grane. Oto kilkanaście eksperymentów społecznych, które doprowadziły do nieoczekiwanych rezultatów i dały całkiem sporo do myślenia (a możliwe też, że zmieniły świat na lepsze).
13. Jeśli zostawić niepilnowane pole uprawne, czy ludzie będą kraść uprawy, czy za nie płacić?
Opis: Przy drogach stworzono kilka samoobsługowych pól uprawnych. Każdy może stamtąd wziąć kwiat, warzywo lub owoc. Przy polach stoją znaki informujące o cenach wraz z pudełkiem, do którego należy wkładać pieniądze.
Nikt nie pilnuje pudełka. Każdy decyduje za siebie.
Rezultat: Nie ma prawie żadnych kradzieży. Czasem ludzie zostawiają nawet więcej, niż jest napisane na metkach. Przychód przekazywany jest na ogół na cele charytatywne.
12. Co się stanie, jeśli niektórzy kierowcy będą karani a niektórzy nagradzani?
Opis: Kamera drogowa rejestruje prędkość przejeżdżającego auta. Przestępcy otrzymują list z mandatem, podczas gdy odpowiedzialni kierowcy dostają list dziękczynny wraz z zaproszeniem do udziału w loterii. Główną nagrodą są pieniądze zebrane z mandatów. Ten eksperyment był częścią kampanii reklamowej Fun Theory, prowadzonej przez markę Volkswagen.
Rezultat: Przed eksperymentem średnia prędkość samochodów jadących tym odcinkiem drogi wynosiła około 32 km/h, natomiast podczas eksperymentu spadła o 22%, osiągając około 24 km/h. W rezultacie, szwedzkie Stowarzyszenie Bezpieczeństwa Drogowego zainstalowało kilka takich kamer na swoich autostradach.
11. Co się stanie, gdy zainstaluje się grające schody obok schodów ruchomych?
Opis: W ramach kampanii Fun Theory, na zwykłych schodach zainstalowano muzykalne panele. Po nastąpieniu na nie można było zagrać własną melodię na gigantycznym pianinie. Pomysł miał na celu zachęcenie ludzi do częstszego korzystania ze zwykłych schodów, zamiast ruchomych.
Rezultat: 66% więcej ludzi użyło muzycznych schodów w trakcie trwania eksperymentu. Pomysł stał się tak popularny, że został zaadaptowany w wielu miastach na całym świecie, takich jak Kuala Lumpur, Seul, San Francisco, Mexico City, Sarajewo, Wiedeń i wielu innych.
10. Czy ludzie potrafią rozpoznać talent, czy też podoba im się to, co jest aktualnie popularne?
Opis: Członkowie grupy U2 przebrani za zwykłych ulicznych grajków zagrali darmowy koncert na jednej ze stacji nowojorskiego metra. Zwykle, zdobycie biletów na ich koncert jest bardzo trudne, gdyż rozchodzą się one w kilka godzin. Czy przechodnie będą w stanie dostrzec talent w nikomu nieznanych ulicznych muzykantach?
Rezultat: Ludzie nie zwracali uwagi na artystów, dopóki się nie ujawnili. Ten sam eksperyment przeprowadził Cristiano Ronaldo w swoim rodzimym Madrycie. Przechodnie nie docenili uzdolnionego piłkarza, ubranego niczym bezdomny, dopóki Ronaldo nie zdjął maski, którą nosił.
9. Co się stanie, jeśli ludzie zaczną czytać złe wiadomości każdego dnia?
Opis: Pewna część użytkowników Facebooka miała oglądać posty z negatywnymi informacjami przez 7 dni. Niektóre z tych postów miały bardzo emocjonalny wydźwięk. Łącznie 689 003 użytkowników wzięło udział w eksperymencie.
Rezultat: Złe wiadomości zmieniły sposób zachowania online użytkowników, prowokując ich do uzewnętrzniania negatywnych emocji i częstszego umieszczania postów w podobnym tonie. Nieprzyjemne wieści wpływały na ludzi tak, jakby przytrafiły się im w prawdziwym życiu, potęgując negatywne wrażenie.
Przetestowano również odwrotną teorię. Kiedy tablicę zapełniały pozytywne posty, ludzie częściej czuli się szczęśliwsi, okazywali dobroć, miłość i współczucie.
8. Jak zjednać ludzi o różnych poglądach?
Opis: Trzy pary nieznajomych ma razem udać się do magazynu. Współpracują ze sobą, budują pewną konstrukcję, oraz zadają sobie pytania przygotowane przez organizatorów eksperymentu. Na koniec, każdy uczestnik dowiaduje się, że jego lub jej partner ma absolutnie inne przekonania. Następnie każdy z nich decyduje o tym, czy chce poznać partnera bliżej i porozmawiać z nim/nią przy butelce piwa. Eksperyment był częścią kampanii reklamowej Heinekena.
Rezultat: Trzy pary wzięły udział w eksperymencie: zwolennik i przeciwnik teorii efektu cieplarnianego, feministka i mężczyzna o konserwatywnych poglądach oraz osoba transseksualna i mężczyzna przeciwny zmianie płci. Pomimo odmiennych przekonań i niechętnego nastawienia do osób myślących inaczej, uczestnicy koniec końców zostali ze sobą, aby się lepiej poznać i dowiedzieć się więcej o drugiej stronie kontrowersyjnego problemu.
7. Co się stanie, gdy będzie się płacić bezrobotnym 560 euro miesięcznie za nic?
Opis: Dwa tysiące ludzi mieszkających w Finlandii otrzyma 560 euro miesięcznie przez dwa lata… za nic.
Kwota będzie wypłacana zamiast zasiłku dla bezrobotnych, a ludzie, którzy ją dostaną, nie będą musieli szukać pracy. Jednak nawet jeśli znajdą pracę lub rozpoczną własną działalność, nadal będą dostawać dokładnie taką samą sumę pieniędzy.
Rezultat: Część uczestników eksperymentu okazywała zmniejszone poczucie stresu. 560 euro to stosunkowo niewielki dochód jak na Finlandię, jednak wypłacany był regularnie, co miesiąc, dzięki czemu ludzie mogli wybrać dla siebie taką pracę, jaka im odpowiadała, zacząć swój biznes lub kontynuować edukację w celu zdobycia większych kwalifikacji. Eksperyment pomógł wielu bezrobotnym w odnalezieniu się w trudnej sytuacji życiowej i już po sześciu miesiącach w znalezieniu pracy przynoszącej większy dochód niż do tej pory.
6. Co się stanie, jeśli użytkownicy sieci otrzymają swobodę działania i mały obszar do zagospodarowania?
Opis: Reddit uruchomił ciekawy kooperacyjny projekt z użyciem wirtualnego płótna, na którym każdy użytkownik mógł rysować, wybierać piksele i zmieniać kolor. Aby pokolorować następny piksel, współtworzący musiał poczekać 5 minut, lub działać w grupie. Tak utworzyła się grupa „twórców”, którzy tworzyli obrazy, oraz grupki, które malowały tylko różne partie płótna tym samym kolorem. Istnieli również „strażnicy”, chroniący płótno przed psotnikami.
Rezultat: Na początku, „twórcy” rysowali skomplikowane rysunki, dzięki działaniom „strażników”. Jednak po jakimś czasie pojawiła się pewna cenzura: „strażnicy” zaczęli wybierać obrazy, które chronili. Następnie użytkownicy zaczęli się ze sobą kłócić a niektórzy po prostu wypełniali przypadkowe piksele czarnym kolorem. Niszcząc wszystko, dawali szansę nowym rysunkom.
Projekt istniał 72 godziny, ukazując model zachowania i interakcji ludzi w społeczności.
5. Jak wsparcie dorosłych wpływa na dzieci?
Opis: Nauczyciel podzielił dzieci z jednej klasy na dwie grupy, biorąc za kryterium kolor oczu.
Pierwszego dnia eksperymentu, dzieci z niebieskimi oczami otrzymywały więcej przywilejów, pochwał i wsparcia, podczas gdy dzieciom o brązowych oczach założono specjalne kokardy na szyjach oraz odmówiono jakiejkolwiek uwagi czy przywilejów. Następnego dnia grupy zamieniły się miejscami.
Rezultat: Grupa dzieci uprzywilejowanych odczuwała wsparcie nauczyciela i zaczęła przejawiać lepsze wyniki w nauce. Jednocześnie stawały się bardziej aroganckie w stosunku do drugiej grupy. Dzieci z niefaworyzowanej grupy czuły się upokorzone i trudno im było rozwiązywać nawet najprostsze zadania. Ta sama sytuacja miała miejsce po zamianie grup.
Obecnie, wiele placówek edukacyjnych pracujących z trudnymi dziećmi stosuje metody wsparcia i pochwał, aby pomóc dzieciom w wyborze właściwej drogi.
4. Co się stanie, jeśli z półek sklepowych znikną wszystkie zagraniczne produkty?
Opis: Podczas jednego weekendu w supermarkecie Edeka w Hamburgu, na półkach pozostały jedynie produkty wyprodukowane w Niemczech. Klienci zastali puste półki.
Rezultat: Kampania miała na celu walkę z każdą formą rasizmu, uzmysławiając niemieckim klientom, jak ciężkie mogłoby być życie w małym kraju, gdyby nie współpraca z innymi nacjami.
3. Jak ludzie widzą siebie, a jak są postrzegani przez obcych?
Opis: Szkolony w FBI rysownik dochodzeniowy tworzy portrety kobiet na podstawie ich własnego opisu, nie widząc ich wcześniej. Następnie prosi obcą osobę o opisanie tej samej kobiety i rysuje kolejny portret. Ostatecznie, uczestniczka otrzymuje dwa jej portrety, ucząc się jednocześnie interesującej lekcji. Eksperyment przeprowadzono na zlecenie firmy Dove.
Rezultat: Wszystkie portrety oparte o własny opis były drastycznie odmienne od tych opartych na opisie obcej osoby. Przeciętna osoba ma tendencje do wyolbrzymiania swoich wad, podczas gdy obcy widzi tę osobę, jako całość i skupia się bardziej na pozytywnych cechach.
2. Jak muzyka w taksówce wpływa na pasażerów?
Opis: Kierowca taksówki zmieniał muzykę w swoim aucie raz na tydzień i obserwował, jak wpływa ona na zachowanie pasażerów oraz ocenę jego profilu w aplikacji.
Rezultat: Gdy w samochodzie grany był rock lub piosenki retro, jego ocena spadała. Rap został odrzucony przez większość pasażerów, a ocena kierowcy jeszcze bardziej się obniżyła.
Część ludzi dobrze reagowała na hity sprzed kilku lat. Jednak najbardziej pozytywne emocje wzbudzała kombinacja muzyki klasycznej z odrobiną rocka. W rezultacie kierowca zdecydował się puszczać wyłącznie muzykę klasyczną. Kiedy ludzie słyszą przyjemne dźwięki, zostawiają większe napiwki.
1. Jak bardzo jesteśmy do siebie podobni?
Opis: 67 osób zostało zaproszonych do testów DNA, aby dowiedzieć się o swoich genetycznych przodkach, wyruszając na wyprawę w przeszłość z biurem podróży Momondo. Niemal wszyscy uczestnicy byli pewni swoich korzeni oraz byli uprzedzeni, co do innych narodowości.
Rezultat: Test wykazał, że żadna z 67 osób nie należała w pełni do żadnej rasy czy pochodzenia etnicznego. Prawie wszyscy mający uprzedzenia względem konkretnego narodu, miała jego geny w swoim DNA. Eksperyment sprawił, że każdy z uczestników zmienił swoje nastawienie do innych ludzi, jak również do siebie. Niektórzy nawet zaproponowali wprowadzenie takiego testu do szkół, w celu pozbycia się ksenofobii, rasizmu i nacjonalistycznego ekstremizmu.
