Marzenia senne, czyli tajemnice naszego mózgu

Malwina Czapiga 6 lat temu

Wszyscy śnimy! Już od czasu bycia w łonie naszych matek, większość z nas doświadczyła snów o pływaniu lub lataniu. Śnimy każdej nocy, nawet kiedy o tym nie pamiętamy. Niegdyś sny miały ogromne znaczenie i często odczytywano je, aby dowiedzieć się nieco na temat przyszłości. Obecnie wiemy, że sny z proroctwem nie mają nic wspólnego, natomiast są bardzo ważne dla rozwoju naszego mózgu oraz do przetwarzania informacji z dnia poprzedniego. Co wiesz o snach, które odwiedzają cię każdej nocy? Oto kilka fascynujących faktów na temat marzeń sennych.

Człowiek, który nie śnił

O tym, że chroniczny brak snu doprowadza do śmierci, wiadomo już od dawna. Jednak do 1982 roku naukowcy byli przekonani, że również brak śnienia może doprowadzić nas do tragicznego końca. Wszystko zdawały się potwierdzać badania przeprowadzone na kotach i szczurach. Zwierzęta pozbawione fazy snu REM umierały w ciągu kilku tygodni. Te badania nie pozostawiły wątpliwości. Marzenia senne są niezwykle ważne dla prawidłowego funkcjonowania. Jakież wielkie było zdziwienie lekarzy, gdy pod ich opiekę trafił mężczyzna, znany pod imieniem Yuval, który został raniony rykoszetem w głowę. Mężczyzna ten po rekonwalescencji przestał śnić. Po dokładnych badaniach okazało się, że pocisk, który trafił mężczyznę, ranił tę część pnia mózgu, która jest odpowiedzialna za fazę REM (śnienia). Lekarze dali mężczyźnie znikome szanse na przeżycie, a także ostrzegli go, że najprawdopodobniej będzie miał ogromne problemy z pamięcią. Ku ich zaskoczeniu, Yuval ukończył bez problemu studia prawnicze, pracuje w zawodzie, rozwija swoją pasję jako malarz i prowadzi normalne życie.

Sen w łonie matki

Choć wydaje nam się to dość zaskakujące, śnimy już w okresie, kiedy znajdujemy się w łonie matki. Pod koniec ciąży na USG 4D można zaobserwować ruchy gałek ocznych, wskazujące na to, że niemowlę jest w fazie marzeń sennych. Pytanie jednak, o czym mogą śnić maluszki, żyjące przez dziewięć miesięcy w swoim, ograniczonym świecie? Naukowcy nie są w tej kwestii zgodni. Na razie nie mamy odpowiedniej techniki, aby sprawdzić fale mózgowe dziecka w fazie prenatalnej, dlatego na obecną chwilę można opierać się na przypuszczeniach. Część naukowców uważa, że sny dzieci są ściśle powiązane z emocjami matki i wówczas dzieci, podobnie jak niewidomi, śnią emocje, a nie obrazy. Natomiast druga grupa naukowców twierdzi, że dzieci marzą o tym, co dla nich jest dostępne w ich świecie, czyli na przykład o ssaniu palca, ruszaniu rączkami, nogami, czy o zabawie pępowiną. Dzieci nie bez powodu potrzebują więcej snu niż dorośli. Niemowlęta spędzają 70% dnia na spaniu, z czego 50% to czas marzeń sennych. Biorąc pod uwagę, że ich pierwsze lata są poświęcone przyspieszonemu rozwojowi nauki, jest to kolejny dowód na to, że właściwy sen i marzenia senne, są niezwykle ważne dla prawidłowego rozwoju mózgu.

90 minut snu

Przesypiamy około 1/3 naszego życia, z czego zaledwie 1,5 godziny to marzenia senne. Brzmi niewiarygodnie, tym bardziej że w ciągu jednej nocy mamy aż pięć różnych snów. Mimo iż czasem wydaje nam się, że zawiły sen trwa całą noc i budzimy się nim niemal fizycznie zmęczeni, sny trwają od dwóch do pięciu sekund. Śnią nam się tylko rzeczy i ludzie, których już widzieliśmy. Kobiety zazwyczaj śnią o kobietach i mężczyznach, natomiast mężczyźni śnią głównie… o mężczyznach! Co ciekawe niewidomi mają od samego początku bardzo bogate sny, nie mogą co prawda zobaczyć obrazów, ale za to są pełne emocji, dźwięków, zapachów i abstrakcji.

Aktywność podczas snu

Paradoksem marzeń sennych, jest to, że podczas wszystkich faz funkcje życiowe zwalniają, wyjątkiem jest faza REM. Kiedy człowiek zaczyna śnić, jego mózg funkcjonuje dokładnie tak samo, jak podczas dnia. Różnica polega na tym, że wówczas ciało znajduje się pod wpływem paraliżu sennego, który chroni nas przed poruszaniem się i tym samym przed zrobieniem sobie krzywdy. Kiedy paraliż senny podczas fazy REM ustąpi, następuje proces lunatykowania, kiedy jednak wyjdziemy z fazy REM przed ustąpieniem paraliżu, doświadczamy tak zwanej „zmory”, czyli nieprzyjemnego wrażenia, kiedy nie możemy się ruszać ani mówić. Często w tym stanie człowiekowi towarzyszą halucynacje.

Chaos w głowie

Sny są bardzo chaotyczne i nie ma co doszukiwać się w nich sensu i racjonalizmu. Co ciekawe, w snach występują różne stany emocjonalne, ale nigdy niczemu się nie dziwimy. Nawet jeśli przyśni nam się znajoma osoba w postaci pająka, nie będzie to dla nas niczym zaskakującym. Możemy być przerażeni, ale nie zaskoczeni. Dlaczego tak się dzieje? Naukowcy twierdzą, że chaos podczas, gdy śpimy, jest dla nas zupełnie normalny i potrzebny, aby uporządkować w pamięci wszystkie sprawy z dnia poprzedniego. Uczeni porównują sny do wielkiego stołu, na którym „rozsypane” są nasze sprawy z dnia poprzedniego i właśnie podczas śnienia, mózg wszystko dokładnie segreguje. Dlatego też nadwyrężanie organizmu niespaniem, doprowadza do problemów z koncentracją i pamięcią.

Spadanie i unoszenie się

Prawdopodobnie miałeś sen, w którym unosisz się lub latasz. Badania pokazują, że zjawisko to ma miejsce w przypadku wszystkich ras kulturowych i płci. Jest to jedno z najczęstszych marzeń, ale najwyraźniej nie ma konkretnej ważnej symboliki. Sen o pływaniu lub lataniu prawdopodobnie ma związek ze zmianami psychologicznymi, które ciało przechodzi podczas wchodzenia w fazę snu, od napiętych mięśni, podczas czuwania, do rozluźnienia ciała podczas paraliżu sennego. Czasem, kiedy przechodzenie ze stanu w stan jest zaburzone, możemy doświadczyć uczucia nagłego spadania. Dochodzi wówczas do gwałtownego spięcia mięśni i chwilowego wybudzenia.

Marzenia senne, a jakość snu

Jak już zauważyliśmy powyżej, marzenia senne mocno wpływają na jakość snu. Człowiek, w zależności od wieku oraz wykonywanej pracy, potrzebuje dobrego jakościowo snu, aby się w pełni zregenerować. Co ciekawe, bardziej regenerujący będzie pięciogodzinny, naturalny sen, niż dziesięciogodzinny sen na wspomagaczach w postaci środków nasennych, alkoholu czy narkotyków. Środki te zaburzają fazę snu REM, doprowadzając do tego, że sen jest płytki oraz nie regeneruje mózgu. Dlatego też osoby nadużywające którejś z wyżej wymienionych, często, mimo wielu przespanych godzin, są przemęczone, zdekoncentrowane i ospałe.