Naukowcy wyjaśniają fenomen „Super Staruszków” i ich bystrości

Niektórzy starsi ludzie potrafią pamiętać rzeczy tak samo dobrze, jak osoby o połowę od nich młodsze. Naukowcy nazywają ich „Super Staruszkami” z uwagi na ich utrzymującą się bystrość nawet w podeszłym wieku.

Kilka miesięcy temu, badacze odkryli fizjologiczną podstawę wyjaśniającą te różnice, mającą związek z grubością zewnętrznej powłoki mózgu u „Super Staruszków”.

Po przebadaniu 31 „Super Staruszków” w wieku powyżej 80 lat oraz 19 relatywnie przeciętnych osób w tym samym wieku badacze stwierdzili, że ta pierwsza grupa ma tendencje do znacząco bardziej satysfakcjonujących relacji z innymi ludźmi niż ich przeciętni rówieśnicy.

„Nie trzeba od razu być duszą towarzystwa, jednak te badania podtrzymują twierdzenie, że utrzymywanie silnych więzi towarzyskich wydaje się połączone z wolniejszym zanikiem zdolności poznawczych” mówi Emily Rogalski, profesor neurologii poznawczej oraz główna autorka badań.

Aby dojść do takiej konkluzji, badacze poprosili uczestników o wypełnienie standardowego kwestionariusza, opracowanego do oszacowania ich ogólnego poziomu szczęścia i satysfakcji z życia.

Pomimo otrzymania zbliżonych do siebie ogólnych ocen w kwestionariuszach wypełnianych przez grupę przeciętnych, „Super Staruszkowie” odstawali od nich w kwestii oceniania ich przyjacielskich stosunków z innymi.

„Oczywiście to nie takie proste powiedzieć, że gdy utrzymujesz zażyłe życie towarzyskie, nigdy nie zachorujesz na Alzheimera, jednak jeśli istnieje jakaś lista zdrowych wyborów, takich jak utrzymywanie pewnej diety czy wstrzymywanie się od palenia papierosów, utrzymywanie silnych relacji z innymi ludźmi może być jedną z ważniejszych pozycji”.

 

Mózgi „Super Staruszków” różnią się fizycznie od tych normalnych. Naukowcy wiedzieli to już, dzięki wynikom wcześniejszych badań.
Są one nieco większe, zwłaszcza kora zewnętrzna – jest to część mózgu składająca się głównie z szarych komórek i posiadająca gęstą sieć neuronową. To, czego do niedawna badacze nie wiedzieli, to czy „Super Staruszkowie” posiadali taki mózg od urodzenia, czy z jakiegoś powodu uchronili go przed skurczeniem w wyniku starzenia.

Po porównaniu mózgów 24 „Super Staruszków” obojga płci z 12 mózgami ich rówieśników, za pomocą rezonansu magnetycznego, badacze znaleźli odpowiedź w kwestii kurczenia się mózgu z wiekiem. W ciągu trwających 18 miesięcy badań naukowcy zaobserwowali, że zanik mózgu u przeciętnych osób postępuje dwa razy szybciej niż u ich super rówieśników. Połączone wyniki obu badań dodają kilka ważnych nowych elementów, pomagających zrozumieć fenomen zwiększonych zdolności poznawczych u starszych osób, a także rzucają trochę więcej światła na zagadnienie, jak wiek i sieć towarzyska może również wpływać na mózgi zwykłych ludzi.

Co zwykła osoba powinna robić, aby pozostać w dobrej formie umysłowej?

Podczas starzenia, szare komórki w mózgu – odpowiadające m.in. za poprawny wzrok, słuch, przetwarzanie emocji, samokontrolę czy uczenie się – kurczy się i degraduje, tak jak i biała materia, zawierająca w sobie skomplikowaną sieć poskręcanych włókien, które rozprowadzają informacje do różnych części mózgu.

Niewielkie badanie przeprowadzone w 2014 r. sugeruje, iż u niektórych starszych osób biała materia może działać jak swego rodzaju zapasowy akumulator, odpalający się, gdy rezerwy szarych komórek się wyczerpują.

Gdy jednak taka reakcja nie zachodzi, ludzie doświadczają typowych symptomów starzenia się – kiepska pamięć, mniejsze skupienie czy trudności w nauce nowych umiejętności.

„Super Staruszkowie” oraz ludzie obdarzeni wyjątkowo elastyczną białą materią są rzadkością, jednakowoż część badań sugeruje kilka sposobów na utrzymanie dobrej formy psychicznej również u zwykłych ludzi. Mowa tu o regularnych ćwiczeniach, utrzymywanie silnych więzi ze znajomymi, przyjaciółmi i rodziną, rzucanie lub nierozpoczynanie palenia oraz stałe dokształcanie się i podejmowanie intelektualnych wyzwań.