Najmniejsze oczy świata pozostawały niezauważone przez naukowców przez 340 lat

To niesamowite, lecz okazuje się, że niektóre bakterie mogą widzieć świat w sposób podobny do naszego! Część ich komórek może działać jak mikroskopowe soczewki – innymi słowy spełniają one funkcję oczu.

Naukowcy dokonali tego okrycia przypadkowo, badając bakterie sinic wodnych, występujących często na kamieniach w formie zielonego meszku. Rośliny te żyją na naszej planecie już od 2,7 miliardów lat, więc ich fotoreceptory są najstarszą formą aparatu wzroku. Teraz okazuje się, że są one zdolne do postrzegania światła za pomocą mechanizmu bazującego na światłoczułej soczewce.

W naukach przyrodniczych znane było już wcześniej zjawisko rozpoznawania przez bakterie źródła światła i podążania za nim – nazywa się ono fototaksją. Nikt nie rozumiał jednak w jaki sposób bakterie są zdolne do wyczuwania promieni. Najnowsze odkrycie wykazało, że bakterie je obserwują, przy pomocy komórek spełniających funkcję oczu.

Światło padając na kulistą powierzchnię komórki, odbija obraz widziany po drugiej stornie komórki w taki sam sposób, jak soczewka w naszym oku. Na skutek tego procesu bakteria inicjuje ruch w stronę źródła światła – rozwija tzw. pili – maleńkie podobne do macek struktury, które kierują się w kierunku słońca. Następnie macki zaczynają się kurczyć, przyciągając w ten sposób bakterię w wyznaczonym kierunku.

„Fakt, że bakterie reagują na światło, jest jedną z najstarszych obserwacji naukowych na ich temat. Wniosek, że są organizmami optycznymi, wydaje się więc dość oczywisty z perspektywy czasu, nigdy jednak nie myśleliśmy o nich w ten sposób, dopóki tego nie zbadaliśmy” komentuje szef zespołu badawczego z London’s School of Biological and Chemical Sciences profesor Conrad Mullineaux.

Choć bakterie wydają się posiadać coś w rodzaju oczu, ich wizja świata nie jest dokładnie taka, jak ludzi. Naukowcy oszacowali, że ich komórka wzrokowa jest milion razy mniejsza niż ludzkie oko oraz ma znacznie mniejszą rozdzielczość widzenia. Takie oko jest w stanie dostrzec zaledwie niewyraźne zarysy przedmiotów – ich wizję można więc porównać do tego, jak widzą świat osoby z problemami wzorku, które ledwo dostrzegają światło.